Qarmet жоспарлы түрде өз мақсаттарына қарай жылжып келеді

Биыл Қазақстанның ең көне металлургиялық кәсіпорны Qarmet АҚ тарихи датаны – қазақстандық болаттың бірінші балқымасының іске қосылғанына 80 жыл толуын атап өтуде. 31 желтоқсан Теміртау қаласының әрбір тұрғыны үшін жай ғана Жаңа жыл қарсаңы емес. Бұл – 1944 жылы Қазақ металлургия зауыты алғашқы болат өндірген күн. Және бүгінде бұл – Қазақстан экономикасының ең ірі экспортқа бағытталған кәсіпорындарының бірі. Жыл қорытындысы бойынша Qarmet қандай нәтижелерге қол жеткізе алғанын саралап көрейік.

Тағы бір тарихи күн – 2023 жылғы 8 желтоқсан, Азиядағы ең ірі өнеркәсіптік агломераттардың бірі тарихи өзгерістерді бастан өткерді – батыл әрекеттердің арқасында кәсіпорын Қазақстан юрисдикциясына қайтарылды. Жаңа «Qarmet» атауымен бірге – «Қазақстан Магниткасы» салақ инвестордың басшылығымен жасалған белгісіздік кезеңінен шығып, жаңа мақсаттарға ие болды.

Қазақстандық болат қайта шыңдалуда

Қазақстаннан кетерде ArcelorMittal өзінен кейін тек жаман естелік, 374 миллион доллар көлеміндегі шығындарды ғана емес, сонымен қатар мердігерлік ұйымдар алдындағы 279 миллион доллар қарызды қалдырды. Алдын ала төленген 70 мың тонна болатты сатып алушыларға жөнелту міндеттемелері, қоймадан 46 мың тонна сынықтардың жоғалуы, жұмыс істемейтін 5 көмір шахтасына байланысты комбинат үшін шикізаттың болмауы, қираған инфрақұрылым, қылмыстың өршуі, үмітсіздік пен шарасыздық.

Сонымен қатар, АМТ-да 35 мың адамнан тұратын ұжымға жалақы, ілеспе жарналар мен аударымдар бойынша үлкен қарыздары анықталды. Бұл қарыздарды өтеуге, сондай-ақ шетелдік инвестордың 5 миллиард теңге көлеміндегі сақтандыру бойынша қарыздарын отандық меншік иесіне өтеуге тура келді. Митталдың басқаруының нәтижесі өндірістің нақты деиндустриялануы болды, қарапайым тілмен айтқанда «тоздырды», бұған сандар дәлел.

«Шетелдік басшылықтың басқаруы кезінде кәсіпорынның тағдыры мен оның болашағына толық араласу болған жоқ. «Осында және қазір» қағидасы тәуекелдерді егжей-тегжейлі көрсетпей пайда табуды білдірді. Инвестициялар корпорация ішінде қалдық қағидаты бойынша салынды, бұл сүйікті емес асыранды бала сезімін тудырды. Жұмыстың осындай форматында біраз уақыттан кейін бізден «сығуға» ештеңе қалмас еді. Біз Қазақстан Магниткасын түпкілікті жоғалта жаздадық», – дейді кәсіпорында орасан зор тәжірибесі бар «Qarmet» АҚ бас директоры Вадим Басин.

Қазіргі уақытта тауарлар мен қызметтерді жеткізушілер алдындағы берешекті азайту бойынша жоспарлы және жүйелі жұмыс жүргізілуде. Үнді менеджменті басқарған «АрселорМиттал Теміртау» АҚ кеткен кезде көпжылдық қарыздардың сомасы ширек миллиард доллардан асты. Бүгінде төлемдер ішкі аудит нәтижелері негізінде, қолданыстағы заңнамаға сәйкес жүргізілуде. Осы кезеңде 237,6 миллион доллардан астам сомаға қарыз міндеттемелері төленді, бұл комбинаттың жалпы қарызының 85 пайызы. Көмір өнеркәсібіндегі күрделі әлемдік жағдайға, инвестициялардың болмауына және мыңдаған жұмысшыны жұмыстан босатумен шахталардың жабылуына қарамастан атқарылған шаруа бұл.

Сонымен қатар, негізгі қарыз – АМТ-ның ескі мердігерлерімен есеп айырысу екенін атап өткен жөн. Ескі мердігерлер қызметтер мен өнімдердің өзіндік құнын төмендету бойынша жұмыс жүргізбеді деп сеніммен айтуға болады, керісінше, мұндай кәсіпкерлер жасанды қымбаттатуға ұмтылды, өйткені бұл оларға тиімді болды, ал кәсіпорын мен жұмысшылардың тағдыры ешкімді қызықтырмады.

«Біз пайдадан түскен бұл ақшаның қайда кеткенін және қандай «мақсаттарға» жұмсалғанын түсінеміз, – деп атап өтті Вадим Басин, – Комбинат кәсіпорында өздерін еркін ұстаған көптеген делдалдар мен «мәселе шешкіштерден» зардап шекті. Сондықтан біздің қисынды қадамымыз құнын қайта тексеру, талдау және қайта қарау, көтермелеу мен жұмыс көлемінің негізсіз ұлғаюын анықтау туралы шешім болды. Әрине, бұл көпшілікке ұнамады, бірақ басқа жол жоқ. Шарттарды қайта қарау, сыбайлас жемқорлық тәуекелін азайту және баға белгілеудің ашықтығын арттыру – бұл өзін-өзі құрметтейтін кез келген кәсіпорынның жолы, Qarmet те де солай. Біз өз жеткізушілерімізге бірнеше рет жүгіндік – адал, ашық жұмыс істеңіздер, бопсалаумен және орынсыз қаралаумен айналыспаңыздар дедік. Бізге мұндай жеткізушілердің қажеті жоқ. Сонымен қатар, біз ондаған схема мен шығындарды ашқан компанияның экономикалық қауіпсіздік қызметін қайта құрдық, Qarmet Partners жүйесі енгізілуде. Сеніңіздер, бұл тек бастамасы ғана, жұмыс жалғасуда».

Бірақ Qarmet компаниясы әлі де бұрынғы инвестордан мұраға қалған жүктің (кәсіпорынның 90% тозуы) қысымымен күресіп жатқанына қарамастан, комбинатты жаңғырту және қайта ұйымдастыру жөніндегі стратегиялық жоспарлар және осы бағытта қазірдің өзінде жасалған маңызды қадамдар қазіргі басшылықтың ауқымды жоспарларын көрсетеді. Алдымен қаражатты металлургия комбинатына, содан кейін көмір шахталарына және басқа да кәсіпорындарға инвестициялау жоспарлануда.

Отандық инвестормен жасалған келісім аясында 2028 жылға дейін комбинатты жаңғыртуға 3,5 миллиард доллар инвестициялау жоспарлануда. Мұндай көлемдегі қаражат ондаған жыл бойы компанияға салынбаған. Модернизация эмиссия шығарындыларын 30%-ға төмендетуге, сондай-ақ сапалы темір концентратының өндірісін ұлғайтуға бағытталған. Сонымен қатар, жаңғырту өнім желісін жаңарту, болаттың жаңа маркаларын өндіру бойынша жұмысты күшейтуге мүмкіндік береді, бұл жаңа технологияларды енгізуге, экологиялық тазалық пен бәсекеге қабілеттілікті арттырмақ.

Мемлекет басшысының кәсіпорынға отандық инвесторды шақыру туралы шешімі дұрыс болды. Ал енді қазақстандық «Qarmet» инвесторының алдында үлкен міндет тұр, оны Президент Қ.Қ.Тоқаев қойды – кәсіпорынға ТМД-дағы металлургия көшбасшысы мәртебесін қайтару, комбинаттың үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету, шахталарды қалпына келтіру, өнеркәсіптік қауіпсіздікті күшейту, материалдық-техникалық базаны жаңарту және өндірісті ұлғайту.

Қойылған міндеттерге қол жеткізу жоспарларын Qarmet басшылығы өткен жылы Қазақстан Президентімен ресми кездесуде мәлімдеген болатын:

– болат өндірісін 64%-ға (5 млн тоннаға дейін) ұлғайту,

– темір кен концентратын – 88%-ға (5 млн тоннаға дейін)

– көмір өндіруді – 47%-ға (жылына 9 млн тоннаға дейін).

Жоспарлар ғана емес

Кәсіпорынның бас директоры Вадим Басиннің айтуынша, бүгінде 3,5 миллиард доллардан астам сомаға өндірісті дамыту жобалары іске асырылуда. Көмір департаментінің жобаларына шамамен 500 миллион доллар және темір кен департаментіне 978 миллион доллар көлемінде инвестиция салу жоспарланған.

Кәсіпорынды жаңғыртудың алғашқы кезеңдері нәтиже беруде. Qarmet-те жұмыстың басынан бастап жаңа басшылық ұжымның қолдауымен металлургия комбинатында екі конвертерді жаңартуға кірісті. Бұл – тұрақты және қауіпсіз жұмыс үшін маңызды жабдықты қалпына келтіру және жаңғырту бағдарламасы аясындағы негізгі іс-шаралар.

«11 ай бұрын біздің жұмысымызда тек бір толық функционалды №3 конвертер болды, ал қалған екеуінің жағдайы өте нашар еді. Бүгінде үш конвертер пайдалануда, олардың екеуі осы жылы жаңасына ауыстырылды», - дейді комбинаттағы ең көне династиялардың бірінің өкілі, Болат департаментінің директоры Андрей Берг.

№1 конвертердің жаңа корпусының көлемі 234-тен 270 текше метрге дейін ұлғайтылды, бұл балқыту салмағын көбейтуге және техникалық-экономикалық көрсеткіштерді жақсартуға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, конвертерде газ тазарту жүйесінің бөлігі саналатын жаңа кессон орнатылған, бұл экологиялық қауіпсіздікті жақсартуға және өндіріс тиімділігін арттыруға ықпал етеді. Үш конвертердің толық емес 11 ай жұмысы ішінде металлургия комбинаты 2023 жылдың қорытынды көрсеткішінен асып түсіп, 3 миллион тонна болат өндіру көрсеткішіне қол жеткізді.

Қайталама қалдықтарды қайта өңдеу

Бүгінде компанияның күн тәртібінде тағы бір басым міндет тұр: 2028 жылға қарай жыл сайынғы қайталама қалдықтарды қайта өңдеуді 10 миллион тоннаға дейін жеткізу. Бұл тақырып «Qarmet Recycling» халықаралық форумында да талқыланғаны кездейсоқ емес, оның қатысушылары қайталама қалдықтарды қайта өңдеу ел өңірлеріндегі экологиялық жағдайды жақсартуға ғана емес, сонымен қатар қатты минералды түзілімдерді (ҚМТ) қайта өңдеудің бірыңғай жүйесін құруға мүмкіндік беретінін ерекше атап өтті.

АМТ-ның бұрынғы үнді менеджменті экология, ауаның тазалығы және қазақстандықтардың денсаулығы мәселесіне басымдық бермегенін, осылайша өндіріс қалдықтары мен үйінділерін қайталама айналымға жібермегенін атап өткен жөн. Қазіргі уақытта компания алаңдарында шамамен 750 миллион тонна техногендік минералды қалдықтар жинақталған: домна және болат балқыту шлактары, үйінділер, көмірді байыту өнімдері және т.б. Металлургия комбинатының өнеркәсіптік қалдықтарының 54,1%-ы темір кен департаментінің ҚМТ-на, 34,4%-ы болат департаментіне және 11,4%-ы көмір департаментіне тиесілі.

2028 жылға қарай, қайталама қалдықтарды қайта өңдеуді жолға қою жоспарланған кезде, Qarmet қайталама шикізатты құрылыс қоспалары мен тыңайтқыштарды дайындауға қайта бағыттай алады, сонымен қатар мыс, қорғасын, мырыш және басқа металдар сияқты пайдалы компоненттерді алу үшін тиімді технологияларды әзірлей алады, яғни қайта өңдеудің басқа деңгейіне шығады.

Бұдан басқа, циркулярлық экономика принциптерін енгізу жаңа өндірістер, жұмыс орындарын құруға және мемлекеттің шикізат импортына стратегиялық тәуелділігін төмендетуге, елдің өнеркәсіптік қауіпсіздігіне елеулі үлес қосуға мүмкіндік береді. Осы жобаны іске асыру үшін форум аясында компания шағын және орта бизнес өкілдерімен өнеркәсіптік қалдықтарды қайта өңдеуде ынтымақтастық туралы бірқатар келісімдерге қол қойды.

Экспорттық әлеует

Кәсіпорында 35 мың қызметкер жұмыс істейді. Металлургия комбинатының өндірістік қуаты бүгінде жылына 4 миллион тонна сұйық болатқа жетті. Өткен жылы кәсіпорын 2,9 миллион тонна дайын өнімді сатты, оның 2,1 миллион тоннасы Ауғанстан, Әзірбайжан, Грузия, Қытай, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Түрікменстан және Ресейге экспортталды.

Qarmet комбинаты өнімінің бәсекеге қабілеттілігін сақтау мақсатында металдың өзіндік құнын төмендету бойынша іс-шаралар жүргізуде. Мәселен, 11 ай жұмыс ішінде тоннасына сляб бағасына (болат дайындамалары – ред.) сыртқы факторлардың әсерін 430 доллардан 331 долларға дейін төмендетуге қол жеткізді (шамамен 100 долларға төмендеу). Жүргізіліп жатқан саясат Қазақстан нарығындағы отандық өнімнің үлесін ұлғайтады және ішкі елдік құндылықты арттырады.

Кәсіпорынның экспорттық әлеуетін орнатуға ҚР Үкіметі де көмектеседі. Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі Олжас Бектенов Қытай Халық Республикасына жұмыс сапары аясында бизнес өкілдерімен қазақстандық-қытай инвестициялық дөңгелек үстеліне қатысты. Сапардың негізгі мақсаты Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев пен ҚХР Төрағасы Си Цзиньпин арасында қол жеткізілген екіжақты тауар айналымы көлемін екі есе ұлғайту туралы уағдаластықтарды орындау болды, ол өткен жылы 41 миллиард долларға жетіп, тарихи рекордқа жетті.

Үкіметтер арасындағы уағдаластықтардың қорытындысы бойынша жалпы сомасы 2,5 миллиард доллар болатын 8 коммерциялық келісімге қол қойылды. Оның ішінде Qarmet үлесі (5 келісім) шамамен 1,9 миллиард доллар болды.

Қол қойылған келісімдер екіжақты қарым-қатынастарды дамытуда маңызды қадам және Qarmet компаниясының өндірістік қуатын жаңғыртуға жаңа серпін береді, жаңа технологияларға жол ашады.

Шахтерлердің қауіпсіздігі

Қауіпсіздік және жоғары сапа стандарттары бұдан былай Qarmet үшін басымдыққа ие. Отандық инвестор жұмысының бірінші айында Boston Consulting Group компаниясын көмір шахталарының әлеуетін зерттеу үшін шақырды, онда шахтерлердің қауіпсіздігін арттыру үшін нақты критерийлер мен ұсыныстар анықталды. Қазіргі уақытта халықаралық сарапшылардың қорытындыларына сүйене отырып, іс жүзінде ай сайын жаңа технологиялар енгізілуде, мысалы, шахтерлердің қауіпсіздігі үшін позициялау жүйесі, яғни тау-кен өндірушілер кәсіподақтары АМТ-дан қол жеткізе алмаған негізгі технологиялар, қондырғылар. Мұндай жүйелер қазірдің өзінде көмір департаментінің барлық шахталарында енгізілуде және 2025 жылдың соңына дейін толық енгізілетін болады.

Бұдан басқа, биыл Көмір департаментінің Орталық диспетчерлік пункті пайдалануға берілді. Жолға қойылған қауіпсіздік жүйесі шахтерлердің өмірін сақтап қалуға мүмкіндік берді. Орталық диспетчерлік пультіне уақытылы келіп түскен сигналдың арқасында жалпы желілерде жеткізушілердің кінәсінен электр энергиясын беру тоқтатылған «Абай» шахтасынан 155 кеншіні шығынсыз эвакуациялау қамтамасыз етілді.

«Қызметкерлер дереу эвакуациялау жоспарын енгізді, соған сәйкес 155 адамнан тұратын ауысым жер бетіне қауіпсіз шығарылды. Кәсіпорынның барлық қызметтері жедел және қабылданған жұмыс алгоритмдеріне сәйкес жұмыс істеді», – деп хабарлады сол кезде Qarmet баспасөз қызметі.

Орталық диспетчерлік пункт барлық шахталардың қызметіне мониторинг жүргізеді, газ датчиктерін бақылайды, кеншілердің, өрт сөндірушілердің денсаулық жағдайын, қауіпсіздік жүйелерін талдайды және төтенше жағдай туындағанда қызметкерлерге жедел хабарлауға мүмкіндік береді. Енді кеншілер тіпті 700-800 м тереңдікте де жұмыс істеуге қабілетті ерекше қорғалған смартфондармен жабдықталуда. Шахталарды желдету жүйелері де жаңғыртылуда.

Көмір шахталарындағы төтенше жағдайлардың алдын алу шеңберінде:

– ленталық конвейерде өрт сөндіру жүйелерін;

– ленталық конвейер элементтерінің қызуын ерте анықтау жүйелерін;

– көмір шахталарындағы аэрогаздық бақылау, мониторинг және газ ортасын талдау бойынша Девис-Дерби жүйелерін енгізу бойынша жұмыстар жалғасуда.

Мұнайшылардан алынған ұңғымаларды бұрғылау технологиясы метан деңгейін қазбаларда 50%-ға дейін төмендетуде оң әсер етеді. 2024 жылдың соңына дейін тереңдігі шамамен 750 метр болатын 10 жаңа ұңғыма бұрғылау жоспарлануда.

Техникалық қайта жарақтандыру инвестициялардың маңызды бабына айналды. Өтпелі комбайндарды, механикаландырылған кешендер мен конвейерлерді сатып алуға Qarmet 100 миллион доллар жұмсайды. Алғаш рет шахталардағы барлық конвейер желілері бір уақытта ауыстырылды. Бұрынғылары, кеншілердің айтуынша, отқа төзімді емес, адамдарға қауіп төндірген.

Бүгінде өтпелі жұмыстарды барлық шахталарда 51 бригада жүргізуде, ал 2023 жылы олардың саны небәрі 11 болған. Келесі жылы Тентек шахтасында көмір өндіру іске қосылады. Күзембаев атындағы шахтаның тік оқпандарында жұмыстар аяқталды, Саран шахтасында позициялау жүйесін енгізу бойынша жұмыстар толығымен аяқталды.

Жалпы, Qarmet әлеуметтік тұрақтылықты және кәсіпорын қызметкерлеріне қатысты қамтамасыз етуге ұмтылады деп айтуға болады. Мысалы, тек биылғы жылы компания қызметкерлерінің орташа жалақысы 14,8%-ға өсті.

«Біздің Көмір департаменті үшін стратегиямыз – бұл көмір химиясы мен көмір өндіру көлемін одан әрі дамыту. Кәсіпорында қалыптасқан аянышты жағдай, бізге комбинаттың үздіксіз жұмысы үшін шетелден көмір сатып алу – тиімсіз және экономикалық тұрғыдан зиянды. Біз Qarmet көмір базасының ресурстарын пайдаланбадық, оның қоры – 1,5 миллиард тонна. Бірақ енді бәрі өзгеруде, – деп атап өтті Вадим Басин, – Біздің кеншілеріміз шынымен үлкен ерлік жасауда, бұл бізге көмір сатып алудан бас тартуға және металлургия алыбын өзіміз өндірген және байытылған көмірмен толық қамтамасыз етуге мүмкіндік береді».

Экология және әлеуметтік қолдау

Кәсіпорын қызметкерлерін әлеуметтік тұрғыдан қолдау жалғасуда. «Qarmet» АҚ негізгі қызметінен басқа әлеуметтік салада бірқатар жобаларды іске асырды. Мысалы, Теміртау қаласында саябақ салынды, ал экологиялық мәселелерді шешу аясында трамвай инфрақұрылымын қалпына келтіру бойынша жұмыстар жүргізілді. Компания 8 жаңа вагон сатып алып, қаладағы 30 шақырым трамвай жолын ретке келтірді. Нәтижесінде биылғы жылдың қазан айында бірінші трамвай тесттік режимде іске қосылды (трамвай қатынасы 2023 жылғы ақпанда тоқтатылған болатын). Кәсіпорын сондай-ақ Қарағанды облысының әкімдігімен өз қызметкерлерін тамақтандыру үшін жергілікті өнімді сатып алуға меморандумға қол қойды.

Бірақ өңір үшін ең маңызды экологиялық жоба – Qarmet өндірісін табиғи газға көшіру. Мазутты, сұйытылған газды және коксты тұтынуды азайтып, табиғи газбен ауыстыру тек комбинат тарихындағы ғана емес, сонымен қатар елдегі ең ауқымды экологиялық жобалардың бірі болатын бастама. Цехтарды қосудың алғашқы кезеңдерінде жоба қоршаған ортаға әсерді 30%-ға төмендетуге мүмкіндік береді, шығарындылар көлемін 60 мың тоннаға дейін азайтады.

Ірі құрылыстың белсенді сатысы 2024 жылдың шілдесінде ішкі газ құбырының іргетасын қалаумен ашылды. Әрі қарай – «Сарыарқа» магистраліне қосылу. Бірінші кезеңді 2025 жылы аяқтау жоспарлануда.

Qarmet сонымен қатар аурухана кешенін жаңғыртты және ведомстволық «Романтик», «Орлёнок» және «Факел» балалар сауықтыру лагерін жөндеді, олардың ең көнесі өз тарихын 1965 жылдан, ал ең «жасы» 1971 жылдан бастайды. Кәсіпорын сондай-ақ жаңа форматтағы мәдени-бұқаралық іс-шараларды өткізуге қамқорлық жасайды – Металлургтер күні мен Кеншілер күнін мерекелеу жиынтығы өңірдің 100 мыңнан астам тұрғын жинап, жастар мен қариялардың разылығын алды.

«Биылғы жылы кәсіпорынның кеншілері мен металлургтері қатарынан мемлекеттік және ведомстволық наградалармен марапатталғандар саны көбейді. Біз Qarmet кеншілері мен металлургтерінің еңбегіне назар аударып, жоғары баға бергені үшін Мемлекетке алғыс айтамыз. Бұл шынымен бұрын-соңды болмаған жағдай», – деп атап өтті Вадим Басин.

Шахтинск және Абай қалаларының әкімдіктерімен бірлесіп кеншілерге жаңа тұрғын үй бөлу бойынша келіссөздер жүргізілуде, банктермен бірлесіп кәсіпорын қызметкерлері үшін жеңілдетілген автонесие беру бағдарламалары пысықталуда.

Вадим Басин айтқандай: «Біз тек Теміртау төңірегінде ғана шоғырланбаймыз. Біздің назарымызда Шахтинск, Саран, Абай, Қаражал, Ақтау және т.б. қалалар бар, онда біздің өндірістеріміз бар. Біз бүгін ҚР Үкіметімен бірлесіп, моноқалаларды дамыту жөніндегі жобаны әзірлеудеміз. Мен әзірлемелерді көрдім, олар өңірді дамытуға лайықты үлес қосатын болады».

Жыл қорытындысы

Бір жыл ішінде жинақталған мәселелердің бәрін шешу мүмкін емес екені анық. Бірақ қазірдің өзінде нәтиже бар. Таңдалған бағыт металлургтерге биылғы жылдың мамыр айында 5 жылдағы ең жақсы өндіріс нәтижесін көрсетті, бір айда 330 мың тонна болат қорытуға мүмкіндік берді.

ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросының деректеріне сәйкес, Қазақстанның тау-кен өнеркәсібіндегі өнеркәсіптік өндіріс индексі 2024 жылғы қаңтар-қазан аралығында 100,3% болды, бұл көмір (100,5%) және металл кендерін (108,4%) өндірудің өсуімен байланысты.

Өңдеу өнеркәсібінде ӨӨИ 2024 жылғы есепті кезеңде 2023 жылғы ұқсас кезеңмен салыстырғанда 104,8% болды. Металлургия сегментінде өсім 7,5% -ға жетті.

Qarmet АҚ-ны Үкіметтің ҚР Президенті бастамашылық еткен экономикадағы инфрақұрылымдық өзгерістер бағдарламасы аясында «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ-мен бірлесіп Кластерлік тәсілдің бірінші пилоттық жобасы ретінде бекітуі жылдың маңызды қорытындысы болды. «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ-ның бұл тәсілі Қазақстан үшін бірегей саналады. Бұл «Қазақстан Магниткасы» айналасында жаңа шағын және орта өндірістердің пайда болуымен байланысты, мысалы, шойын және жіксіз құбырлар, металл бұйымдар зауыты және басқалары, олар оффтейк келісімшарттарымен қамтамасыз етілетін болады.

Әлемдегі күрделі жағдайға, шикізат бағасының тұрақсыздығына және тұрақсыз геосаяси жағдайда стратегиялық жоспарлаудың қиындықтарына қарамастан, Qarmet өз көрсеткіштерін жақсартуға ұмтылады. Кәсіпорынды жаңғырту жалғасады, қауіпсіздік күшейтіледі. Компанияны қайта құру қарқындылығы, еңбек жағдайларын жақсарту, жаңа перспективалар, өндіріс ауқымын кеңейту – мұның бәрі егер бұрын кәсіпорыннан кетіп жатса, қазір оған ұмтылатын және тұрақтылық пен амандық көретін жағдайға әкелді. Qarmet-тің өсуімен өз болашағын байланыстыратын адамдар үшін қайта құрулар мен қайта жандану айқын. Жоспарлы прогресс «Qarmet» АҚ кәсіпорындарына жас кадрларды тартуда маңызды ынталандыру болады, әсіресе, комбинатта жұмыс істеу әлдеқайда тыныш болды.

Соңғы уақыта қылмыспен күрес күшейіп, ұрлықпен және өнімдер мен материалдарды сатумен, жұмысшыларды бопсалаумен айналысқан 8 ұйымдасқан қылмыстық топ жойылды.

Жаңа инвестор кәсіпорында пайда тапқан көпжылдық қылмыстық спруттан шахтерлер мен металлургтерді қорғауды мақсат етеді. Әрине, комбинатты да, оның ұжымын да тонауға үйренгендер заң мен тәртіптің орнауына, түбегейлі өзгерістерді қаламайды. Шахтерлердің амандығы, елдің мақтанышы және ТМД-дағы көшбасшы ретінде табысты комбинат оларға қажет емес. Олар ақшаны басқа жолмен табуға дағдыланған. Әрине, ақпараттық қысым мен шабуылдар арқылы ескі қағидалардың мұндай өкілдері ауқымды өзгерістерді бұрмалауға тырысады, бұл өрескел өтірікпен, кейде нәзік айлакерлікпен жасалады.

«Өкінішке қарай, ұрлықтың жолы көп, олар адамдарды адастыруға тырысады, өздері сияқтыларды өз жағына тартады, ешқандай ресурстарды аямайды. Кімге қарапайым білім мәселесі, ал кімге ар-ұжданның жоқтығы. Дегенмен, кімнің қанша тұратыны әрқашан бірден көрінеді. Шын мәнінде, олар өз әрекеттерімен олар сияқтылармен ымырасыз күрес жүріп жатқанын дәлелдейді. Олар өздерінің позицияларын Qarmet-те де, елде де жоғалта береді, кәсіпорынның игілігі үшін, мемлекеттің игілігі үшін адал және заңды жұмыс істегісі келмейтін және қаламайтындар, өткенде қалғандар, қылмыстық схемаларға батқандар», – деп толықтырды Вадим Басин.

Енді қылмыстан тазартудан басқа, барлық қылмыскерлерді сотқа жеткізу және жазалау, қолдағандарды, өтірік пен жала жабудан, адамдарды алдаудан пайда тапқандарды жазалау, сондай-ақ бұрын жабылған қылмыстарды, соның ішінде 90-шы және 2000-шы жылдары кәсіпорын қызметкерлерінің бұрын жасырылған жоғалуы бойынша қылмыстарды аяғына дейін тергеу міндеті тұр. Жалпы, ҚР Президенті Қ.Қ.Тоқаевтың ҰҚТ-мен күресті ұйымдастыру жөніндегі тапсырмасына сәйкес, құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдар өңірді айтарлықтай декриминализациялауға қол жеткізді. Қылмыс көрсеткіштері төмендеді, бұған «сходкалар», «стрелкалар» деп аталатындардың болмауы айқын дәлел.

Вадим Басин: «Мен ашық айтуға дағдыланғанмын – қалай бар, солай айтам. Біздің ұжым адал. Адамдар не істелгенін, қалай істелгенін, қауіпсіздік пен жаңғыртуға қанша қаражат салынғанын көріп отыр. Перспективаны көреді, өз болашағын біздің ортақ кәсіпорынмен байланыстырады. Бүгінде біз бұрынғыдан да біртұтас команда ретінде жұмыс істеп жатырмыз, қойылған міндеттерді бірге шешеміз, өз еліміз, өз азаматтарымыз алдында жауапкершілікті сезінеміз. Мұның бәрі бізге жұмыс орындарын көбейтуге, біздің бөлімшелеріміз орналасқан өңірлердің экономикасы мен инфрақұрылымына өз үлесімізді қосуға, ел игілігі үшін бірге жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Цехтардың, шахталардың ауыр мұра ретінде қабылдаған күйін өз көзімен көргендер алдымызда қанша жұмыс тұрғанын түсінеді. Бірақ біз жеңеміз, біз қазірдің өзінде жоспарлы түрде алға жылжып келеміз».