Мәжіліс депутаты USAID жанжалынан кейін Қазақстанда шетелдік агенттер туралы заң қабылдауды ұсынды
Мәжіліс депутаты Ирина Смирнова елімізде шетелдік агенттерге қатысты заң керектігін айтып, Үкімет басшысының атына депутаттық сауал жолдады.
Астана, NEGE. «Өткен пленарлық отырыста біз еліміздегі USAID қызметіне қатысты депутаттық сауал жолдадық. Жақында Илон Маск «Радио Свобода» және «Голос Америки» радиоларын жабуды ұсынды. Ол аталған бұқаралық ақпарат құралдарын ешкімге қызық емес деп атады, радикалды солшыл жындылар өздерімен сөйлесіп, жылына миллиард доллар өртеп жіберді. USAID тарихындағы сияқты, америкалықтардың өздері қаржыландыратын мемлекеттік БАҚ-тың деструктивтілігін тағы да мойындайды. Оларды өздері соғыстан кейінгі шындықта идеологиялық күрес үшін құрылған өткеннің қалдығы деп атайды», - деді Ирина Смирнова.
Премьер-министр Олжас Бектеновке жолдаған депутаттық сауалында депутат АҚШ-тың халықаралық даму жөніндегі агенттігінің (USAID) Қазақстандағы қызметі туралы мәселе көтергенін еске салды.
«Бұл өтініш қоғамды дүрліктірді. Біздің азаматтарға шетелдіктердің жат құндылықтарды таңып, қоғамымызды дүр сілкіндіріп, жастарымызды бүлдіріп жатқаны ұнамайды. Қазақстандықтар біреудің ойынының кепілі болғысы келмейді.
Америкалықтардың өзі мемлекеттік БАҚ-тың дұрыс емес екенін тағы да мойындап отыр. Олар мұны соғыстан кейінгі идеологиялық күрес үшін жасалған өткеннің жәдігері деп атайды. Мұны бүгінде Азаттық сайтына кірген кез келген адам анық көре алады. Мұнда жаңа мектеп, жол салу, түрлі реформа, қазақстандықтардың қандай да бір жеңістері туралы бірде-бір материал жоқ, тек сын мен негатив», – деді Смирнова.
Үкіметтің ресми мәліметтері бойынша, елде 165 түрлі донорға гранттар беріледі. Оның ішінде 53-і халықаралық ұйымдар, 31 шетелдік ұйымдар, сонымен қатар 81 шетелдік және қазақстандық үкіметтік емес ұйымдар бар.
«Сұр аймақта» жылдар бойы жұмыс істеп келе жатқан бірқатар үкіметтік емес ұйымның мәртебесін қайта қараудың және саяси мүдделерді «медианы қолдау», «адам құқықтарын қорғау» деген жалаумен жұмыс істейтін шетелдік донорлармен ойын ережелерін қайта жазудың уақыты келді. Әлемде осындай проблемаларға тап болған елдердің шетелдік агенттер туралы заңдарды қабылдау арқылы оларға қарсы тұруының көптеген дәлелі бар. Мысалы, мұндай заңдар Израильде 2016, Қытайда 2017, Аустралияда 2018, Ұлыбританияда 2023, Францияда 2024 жылдан бастап жұмыс істейді», - дейді И. Смирнова.
Оның айтуынша, АҚШ-та «шетелдік агенттерді тіркеу туралы» заң 1938 жылы қабылданған.
«Қазақстанға да осы тәжірибені қолдап, оның қайнар көзін түсіне отырып, ақпаратты бағалап, салыстыра алуы үшін кез келген құрылымды нақты белгілейтін ұлттық заңнаманы құру қажет екеніне сенімдімін. Бұл ретте гуманитарлық және ғылыми ұйымдар үшін бірқатар ерекшелікті белгілеу қажет. Бұл тәсіл ұлттық мүддені қорғауға мүмкіндік береді, бірақ салауатты азаматтық қоғамды қудалауға және оның дамуын бәсеңдетуге әкелмейді. Біздің ортақ мақсат — егемендікті нығайту, қазақстандықтардың бөтен құндылықтарды танып, насихаттауына жол бермейміз», - деп сөзін аяқтады Мәжіліс депутаты.
