Ғылымды жастар арасында насихаттау: Мектептердің ғылымды дамытуға әсері

Ауыл мектептерінің ерекше рөлі атап өтілуде, олар білім мен мәдениетті тарату орталығы ғана емес, сонымен қатар ауылдық қоғамның әлеуметтік өміріне ықпал ететін маңызды орынға айналған. Осыған орай, Қазақстанда 2027 жылға дейін 180 жаңа ауыл мектебін салу жоспарланған.

Үкіметтің осы бағыттағы жұмысын Премьер-министр Олжас Бектенов басқаруда, ол ауыл мектептерін дамыту мәселесін мемлекеттік саясаттың негізгі басымдықтарының бірі ретінде қарастырады. Президенттің тапсырмасы бойынша «Жайлы мектеп» ұлттық жобасы да елімізде жүзеге асырылуда. Бұл жобаның аясында Түркістан облысында 29 мектептің құрылысы жоспарланған, оның 16-сы 2024 жылы, 13-і 2025 жылы пайдалануға беріледі.

Түркістан облысында білім беру инфрақұрылымын жаңғырту үшін Ұлттық қордан 139 миллиард теңге бөлініп, құрылыс жұмыстары қарқынды түрде жүріп жатыр. Түркістан облысының әкімі Дархан Сатыбалды құрылыс жұмыстарының уақтылы аяқталуына жауапкершілікпен қарау қажеттігін атап өтті. Өңірде 7 мектепке кірме жолдардың құрылысы аяқталған, ал 22 мектепке кірме жолдар салу жұмыстары аяқталуға жақын. Сондай-ақ, 4 мектеп ағымдағы жылдың қараша айында тапсырылатын болады, ал құрылыс жұмыстарының 90%-ы орындалған.

Мектептердің сапалы білім беру қызметін көрсетуге дайын болуы үшін заманауи жабдықтармен жабдықталуы маңызды. Осыған орай, облыста 4 мыңнан астам пән кабинеттері сатып алынды, олар қазіргі заман талабына сай оқу процесін жүргізуге мүмкіндік береді.

Түркістан облысында «Жайлы мектеп» жобасын жүзеге асыру білім беру саласында сапалы өзгерістер жасауға бағытталған әрі мектептердің материалдық-техникалық жағдайын жақсартуға, білім сапасын арттыруға және ауыл тұрғындарының тұрмыс сапасын көтеруге үлкен үлес қосады. Бұл жобаның тиімді жүзеге асырылуы өңірдегі білім беру саласының дамуына оң ықпал ететін маңызды фактор болып табылады.

Ғылымның дамуына білім беру ұйымдарының маңызы зор, себебі олар ғылыми ойлау мен зерттеулерге негіз болатын білім мен дағдыларды қалыптастыратын негізгі алаң болып табылады. Осы тұрғыдан алғанда, білім беру ұйымдарының рөлі бірнеше аспектіден көрінеді. Біріншіден, білім беру мекемелері ғылыми ізденістер мен зерттеулер үшін қажетті теориялық және практикалық білімді ұсынады. Жоғары оқу орындары мен ғылыми-зерттеу институттары студенттер мен жас ғалымдарға ғылыми әдістерді үйретіп, оларды зерттеу жұмыстарына тарту арқылы ғылыми қауымдастыққа жаңа идеялар мен жаңалықтар енгізеді. Сонымен қатар, білім беру мекемелері ғылыми зерттеулерді жүргізуге арналған ресурстар мен мүмкіндіктерді ұсына отырып, ғылыми жаңалықтардың негізін қалыптастырады. Екіншіден, білім беру ұйымдары ғылыми қоғамдастықтың құрылуына ықпал етеді. Олар студенттер мен оқытушыларды біріктіріп, бірлескен зерттеу жобаларын жүргізуге, жаңа теориялар мен әдістерді жасауға мүмкіндік береді. Университеттер мен ғылыми институттар ғылым мен білімнің әртүрлі салалары бойынша арнайы қауымдастықтар құрып, өзара тәжірибе алмасуды қамтамасыз етеді. Үшіншіден, білім беру ұйымдары ғылыми зерттеулердің қоғамға пайдасын тигізуін қамтамасыз етуге маңызды рөл атқарады. Ғылыми жетістіктер мен жаңа технологиялар тек зерттеушілер үшін ғана емес, жалпы қоғам үшін де маңызды. Білім беру мекемелері ғылымды дамыту арқылы қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуына үлес қосады, қоғамның сұраныстарына сәйкес ғылыми жетістіктерді енгізеді.

Білім беру ұйымдары ғылымның дамуында тек білім беруші ғана емес, ғылымның ілгерілеуіне ықпал ететін әрі ғылыми прогрестің негізгі қозғаушы күші болып табылады. Мектеп оқушыларын ғылымға баулу, насихаттау қазіргі қоғамдағы өзекті мәселе болып табылады. Мектептерде оқушыларға ғылымды насихаттау өте маңызды, себебі бұл олардың ғылыми қызығушылықтарын оятып, болашақта ғылыми жұмыстарға деген ынтасын арттырады. Оған қол жеткізу үшін мектептерде келесі әдіс-тәсілдерді қолдану қажет:

1. Ғылыми жобалар мен конкурстар ұйымдастыру
   Оқушыларды ғылыми жобаларға, зерттеу жұмыстарына тарту арқылы олардың өздігінен білім алуға деген қызығушылығын арттыруға болады. Мұндай жобалар оқушыларды түрлі ғылыми бағыттармен таныстыруға мүмкіндік береді, сондай-ақ олардың тәжірибелік дағдыларын жетілдіреді. Ғылыми конкурстар мен олимпиадалар ғылымды насихаттаудың тиімді әдістерінің бірі болып табылады.
2. Ғылым пәндерін қызықты және түсінікті ету
   Оқушылардың ғылымға деген қызығушылығын арттыру үшін пәндерді интерактивті және практикалық тұрғыдан өткізу қажет. Мысалы, химия немесе физика пәндерінде тәжірибелер өткізу, биология сабағында табиғатқа шығып зерттеу жұмыстарын жүргізу оқушыларға ғылымның шынайы өмірмен байланысын көрсетеді. Сонымен қатар, ғылымның күнделікті өмірде қандай маңызды рөл атқаратынын түсіндіру, оларды қызықты деректермен таныстыру да пайдалы.
3. Ғылыми кітаптар мен журналдармен таныстыру
   Оқушыларға ғылыми әдебиеттер мен журналдар ұсыну олардың ғылымға деген қызығушылығын арттырады. Мұғалімдер ғылыми кітаптардың тілін жеңілдетіп, оқушыларға ғылымның түрлі салаларын тануға мүмкіндік беретін қызықты әдебиеттерді ұсынуы керек.
4. Ғылым адамдары туралы әңгімелер мен кездесулер ұйымдастыру
   Ғалымдардың өмірі мен қызметі туралы әңгімелесу, сондай-ақ ғылыми мекемелердің өкілдерімен кездесулер ұйымдастыру оқушыларға ғылымның қызықты әрі маңызды екенін көрсетуге мүмкіндік береді. Бұл кездесулер оқушыларды ғылымға деген сүйіспеншілікке және олардың болашақта ғылыми бағытта қызмет етуге деген ынтасын оятуға көмектеседі.
5. Технологияларды пайдалану
   Заманауи технологиялар мен цифрлық құралдарды пайдалану арқылы оқушыларға ғылымды түрлі әдістермен таныстыруға болады. Мысалы, виртуалды зертханалар, ғылыми деректер базалары, онлайн-курстар, ғылыми видео материалдар оқушыларға терең әрі қызықты ақпарат алуға мүмкіндік береді.
6. Ғылым мен өнердің байланысын көрсету
   Ғылым мен өнердің тығыз байланысы бар екенін түсіндіру де маңызды. Мысалы, астрономия, робототехника, биотехнология сияқты ғылым мен өнер салаларын біріктіру арқылы оқушылардың ғылымға деген қызығушылығын арттыруға болады. Бұл оларды тек қана нақты ғылымдармен емес, шығармашылықпен де байланыстыруға мүмкіндік береді.
7. Ғылымның маңызын түсіндіру
   Оқушыларға ғылымның қоғам үшін маңыздылығын, оның экономика мен әлеуметтік дамудағы рөлін түсіндіру керек. Оларға ғылыми жетістіктердің адам өмірін қалай жеңілдететінін, жаңа технологиялар мен жаңалықтар арқылы адамзаттың прогресін қалай қамтамасыз ететінін көрсету маңызды.