Түркістан облысының ғылыми және экономикалық дамуы: Өзбекстанмен ынтымақтастықтың жаңа мүмкіндіктері
Түркістан өңірі Қазақстанның тарихи, мәдени және рухани орталығы ретінде белгілі болғанымен, соңғы жылдары оның ғылыми инфрақұрылымын дамытуға ерекше көңіл бөлінуде. Бұл өңірдегі білім беру мен зерттеу саласын нығайту арқылы аймақтық экономиканың өсуіне және қоғамның әлеуметтік-мәдени өркендеуіне ықпал етуді мақсат етеді.
Түркістан, NEGE. Түркістандағы ғылыми инфрақұрылымның негізі Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті болып табылады. Бұл университет аймақтың интеллектуалдық орталығы ретінде қызмет атқарады. Мұнда көптеген ғылыми-зерттеу бағыттары дамып, инновациялық жобалар жүзеге асырылуда. Университеттің материалдық-техникалық базасы соңғы жылдары жаңартылып, заманауи зертханалар мен кітапханалар ашылды. Ғылыми-зерттеу институттары аймақтық мәселелерді шешуге бағытталған жобаларды жүзеге асыруда, әсіресе, ауыл шаруашылығы, экология және энергия тиімділігі салаларында маңызды зерттеулер жүргізілуде.
Аймақтың ғылыми әлеуетін арттыруда мемлекеттік қолдау мен инвестициялардың рөлі зор. Түркістанның ғылыми инфрақұрылымын дамытуға бағытталған бағдарламалар аясында зерттеушілерге гранттар ұсынылып, инновациялық жобаларды қаржыландыру күшейтілді. Сонымен қатар, өңірдегі ғылыми-зерттеу орталықтары халықаралық әріптестіктерді нығайтып, шетелдік университеттермен бірлескен жобаларды жүзеге асыруда. Бұл аймақтың ғалымдары үшін жаңа тәжірибе жинауға және өз білімдерін кеңейтуге мүмкіндік береді.
Жастарды ғылымға тарту Түркістан өңіріндегі маңызды міндеттердің бірі. Университет пен жергілікті билік бірлесіп, жас зерттеушілер үшін түрлі байқаулар, ғылыми конференциялар мен форумдар ұйымдастыруда. Бұл бастамалар жастардың ғылымға қызығушылығын арттырып, олардың болашақта ғылыми ортаға енуіне мүмкіндік береді. Түркістандағы жас ғалымдар өз зерттеулерін халықаралық деңгейде танытып, Қазақстанның ғылыми беделін көтеруде.
Болашақта Түркістандағы ғылыми инфрақұрылымды одан әрі жетілдіру жоспарланып отыр. Аймақта инновациялық кластерлер құру, ғылыми-техникалық парктер ашу және зерттеу жұмыстарына арналған озық технологияларды енгізу көзделуде. Бұл шаралар Түркістанның ғылыми орталық ретіндегі рөлін күшейтіп, өңірдегі әлеуметтік-экономикалық дамуға жаңа серпін береді. Түркістан өңірі ғылым мен білім саласындағы жетістіктерімен қатар, экономикалық және мәдени ынтымақтастықты нығайту мақсатында түрлі халықаралық форумдарға белсенді қатысып келеді. Мысалы, жақында Өзбекстанның Самарқанд қаласында өткен «Өзбекстан – Қазақстан» IV өңіраралық форумына Түркістан облысының делегациясы қатысты. Бұл іс-шарада аймақтың экономикалық даму мәселелері қаралып, екі елдің арасындағы сауда-экономикалық қатынастарды тереңдету жөнінде маңызды келіссөздер жүргізілді. Форумда екі ел президенттері қол жеткізген екіжақты тауар айналымын арттыру бойынша уағдаластықтардың жүзеге асырылу барысы талқыланды. Өнеркәсіптік кооперация, су, энергетика, транзит және көлік, газ салаларындағы өзара іс-қимыл мәселелері қаралып, сауда-экономикалық ынтымақтастықты дамыту жолдары сараланды. Сонымен қатар, бірлескен инвестициялық жобаларды жүзеге асыру туралы келіссөздер жүргізілді. Түркістан облысының Өзбекстан Республикасымен тауар айналымы артып келеді, бұл өз кезегінде екі ел арасындағы достық және экономикалық қарым-қатынастардың нығаюына ықпал етуде. Форум барысында Түркістан облысының өкілдері Өзбекстанмен бірлескен ірі жобаларды іске асыру бойынша өз ұсыныстарын білдірді. Атап айтқанда, Түркістан өңірінде тоқыма кластерін құру, ірі қара малдың етін өңдеу, жібек кластерін құру бағытында жұмыстар жүргізілуде. Түркістан облысы «Қазақстан-Өзбекстан» жібек кластерін құруды ұсынып, осы салада бірлескен жобалар үшін инвесторлар тартуды мақсат етіп отыр.
Сонымен қатар, Түркістан облысында «Орталық Азия» халықаралық өнеркәсіптік кооперация орталығы құрылып, құрылыс-монтаж жұмыстары басталды. Бұл жобалар екі ел арасындағы өнеркәсіптік және ғылыми ынтымақтастықты нығайтуға бағытталған. Түркістан облысының басшылығы ауыл шаруашылығында теріні, көкөністерді, жемістер мен сүт өнімдерін өңдеу, мақта кластерін дамыту, сондай-ақ туризм саласындағы әріптестікті нығайтуды ұсынды.
Іскерлік форум аясында екі мемлекеттің кәсіпкерлері мен осы салаға жауапты мекеме басшыларының кездесулері өтті. Түркістан облысының кәсіпкерлері балық шаруашылығы, ауыл шаруашылығы, мақта шаруашылығы, туризм, тамшылатып суару және білім салалары бойынша жалпы 68,2 млн. АҚШ доллары көлеміндегі келісімдерге қол жеткізді. Сауда қатынастарын дамытып, жаңа жұмыс орындарын ашатын бірлескен кәсіпорындар құру бағытында келіссөздер жүргізілді.
Бұл форум Түркістан облысының ғылыми және экономикалық дамуына жаңа мүмкіндіктер ашады. Өзбекстанмен ынтымақтастықты нығайту, бірлескен инвестициялық жобаларды іске асыру Түркістанның ғылым мен бизнесті дамытудағы рөлін күшейтеді. Аймақтағы ғылыми инфрақұрылымды әрі қарай дамыту үшін жаңа серпін пайда болуда, бұл жергілікті ғалымдар мен кәсіпкерлерге үлкен мүмкіндік береді. Осылайша, Түркістан өңірі ғылым мен білімнің дамуына бағытталған стратегиялық маңызды аймаққа айналуда. Мұндағы ғылыми инфрақұрылымның нығаюы аймақтың дамуына ерекше үлес қосады.
