Теlе 2:0 Қазақтелеком. Ұлттық компания НЕГЕ алаңдатып отыр?
«Қазақтелеком» АҚ 2024 жылы барлық жағынан ұтылды. Компанияның табыс көрсеткіші нашарлап барады. Активтер мен меншікті капиталдың рентабельдігі айтарлықтай төмендеген. Ең өкініштісі, биыл жағдай одан да жаман болуы мүмкін. Себебі, компания өзіне жылына 50 миллиард теңге әкеліп отырған Altel/Tele2 ұялы байланыс операторын арабтарға сатып жіберді.
«Қазақтелеком» АҚ былтырғы жылдың нәтижесінде 77,2 миллиард теңге таза пайда көрді. Бұл 2023 жылмен салыстырғанда 26% пайызға аз. Ал доллармен есептесек, жағдайдың тіпті нашарлағанын көруге болады. Бюджет дефициті кезінде, елдегі ең ірі ұлттық компанияның бірі мемлекетке түк те пайда әкелмей отырса, онда біз ненің есебінен дамимыз деген сұрақ бар.
Табыс құлдыраған сайын, «Қазақтелекомның» міндеттемелері артып барады. Бір жылдың ішінде осы көрсеткіш 16 пайызға өсіп, 788 миллиард теңгеден асып кеткен. Активтердің рентабельділігі 7,04 деңгейінен 4,7-ге дейін құлаған. Меншікті капиталдың рентабельділігі 12,99 пайыздан 9,03 пайызға түсті.
Былтыр «Қазақтелеком» өзіне қарасты, Altel/Tele2 брендтеріне иелік ететін «Мобайл Телеком-Сервис» компаниясын Қатарлық PIH Communication LLC компаниясына сатқан болатын. Номиналды бағасы 1,1 миллиард долларға бағаланды. Бірақ осы қаржының біраз бөлігі шартты сыйақыдан тұрады. Іс жүзінде «Қазақтелеком» арабтардан 700 миллион доллар түсірді. Ол шамамен 370 миллиард теңге.
Power International Holding алды да, Altel мен Tele2 бойынша бірден мобильді тарифтерді көтеріп тастады. Демек, жекеменшікке өткен «Мобайл Телеком-Сервис» ЖШС-і биыл кемінде 100 миллиард теңге таза пайдаға шығуы мүмкін. Егер менеджментті жолға қойып, тарифтерді қымбат ұстайтын болса, арабтар 3-4 жылдың ішінде өз инвестицияларын ақтап алады.
Ал дәл осы кезде «Қазақтелекомның» табысы жылына 50 миллиард теңгеге кемиді. Бұл олқылықты компания немен жаба алады? Сондықтан биыл «Қазақтелеком» АҚ басқармасының шешімдерін жіті бақылап отыру қажет.
Соңғы екі жылда осы менеджменттің мүлде тиімсіз жұмыс істеп келе жатқанын көріп отырмыз. Мемлекет активі құнсыздануда. Операциялық және басқа да қызметтен түсетін түсімнің азаюы, дивидендтің де қысқаруына алып келмек. Бұл дегеніңіз, мемелекет үшін қып-қызыл шығын.
