«ҚазТрансГаз Аймақ» халықтың қалтасын қалай қағып жатыр?
«ҚазТрансГаз Аймақ» компаниясының араны астана тұрғындарын қарызға батырып жатыр. Нұр-Сұлтан қаласында газ желілері жүргізіліп жатқан кезде, тұрғындардың көгілдір отынға ақы төлейтін тарифтерге қатысты дау туындады.
Нұр-Сұлтанда газ желілері жүргізіліп жатқанда, тұтынушылардың көгілдір отынға төлейтін ақысының тарифтеріне қатысты дау туындады. «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ басшылығы бағаны барынша өсіруге талпынып отыр. Ал Табиғи монополияларды реттеу комитеті басқа деректерді мақұлдап, газ құнының себепсіз артқанын алға тартты. Әлбетте, бұл шешіммен келіспеген монополистер сотқа жүгінді. Отандық сот екі инстанция бойынша да газ қызметкерлерінің пайдасына қарай шешім қабылдады.
Осыдан бірер күн бұрын Нұр-Сұлтан қаласының мамандандырылған ауданаралық экономикалық соты шешімінің заңды күшіне енуіне байланысты қоғамдық тыңдау өтті. Қоғамдық тыңдауға Тарифтік саясат жөніндегі аймақтық комиссияның мүшелері, Мәслихат депутаттары, жергілікті атқарушы органның, бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері және тұтынушылар қатысты. Ал газ қызметкерлері болса тыңдалымды елемеді. Шамасы, олар тарифтің қалай құрылғанын және оған кеңсе жалдау ақысы мен жалақысы жоғары шығындармен қатар қосымша шығындарды не үшін қосқанын көпшілікке түсіндіргісі келмеген сияқты.
Өткен жылы ТМРК тауарлық газды Нұр-Сұлтан қаласының газ тарату жүйелері арқылы тасымалдау қызметтеріне 4 107,87 теңге/мың м3 (ҚҚС-сыз) тарифін бекітті. «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ өзінің тарифінде орташа статистикалық мәліметтерден шамамен 2,5-3 есеге артық бағаны берген. Бәлкім, газ қызметкерлері элиталы бизнес-орталықты жалға алғысы келген болса керек. Ал оның шаршы метрі 6 мың теңге екенін ескергісі келмеген. Сондай-ақ өздеріне орташа жалақыны 757 055 теңгеге қойып, штат санын 116 адамға дейін жеткізген. Антимонополистердің есептеуі бойынша, 73 қызметкер 226 552 теңге орташа жалақымен де жұмыс жүргізе алады.
Шенеуніктер есептеулерді Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросының ресми сайтындағы статистикалық мәліметтерге сәйкес жүзеге асырылғанын мәлімдеді. Сол себепті әкімшілік шығындар, амортизация, материалды шығындар және пайданың өзі қысқартуға ұшыраған. Нәтижесінде, газ мамандары бір миллиардтан астам теңгегені есептемеген.
Алайда, тариф деңгейімен келіспеген «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ ТМРК бұйрығының күшін жою туралы талаппен сотқа жүгінді. Бірақ, алдымен мамандандырылған ауданаралық экономикалық сот, содан кейін Нұр-Сұлтанның азаматтық істер жөніндегі сот алқасы монополистің пайдасына шешім шығарды. Бас көлік прокуратурасының өтініштерін елеген де жоқ. Қадағалау органы да газ қызметкерлерінің аранын шамадан тыс деп санады.
Қазір ТМРК өз позициясын соңына дейін қорғауға тырысып, Жоғарғы Сотқа кассациялық шағым түсірді. Бірақ заң бойынша апелляциялық шешім күшіне енді, сондықтан шенеуніктер барлық рәсімдерді сақтай отырып, қаладағы газдың бағасын анықтау үшін қосымша қоғамдық тыңдаулар өткізеді. Алайда, «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ өкілдерінің бейқамдығы мәселені шешуді қиындатып жіберді.
Сірә, компания биылғы жылдың маусым айының басынан бастап барлық шарттар аяқталғаннан кейін бағалар қайта қаралатынына сеніп отыр. Ал осы жылдың қазан айынан бастап ТМРК-тің монополистерден жаңа өтініш қабылдайтыны белгілі. Ол жерде баға тағы да өсіре көрсетіледі.
Шамасы, тұтынушылар үшін текше метрі 55-60 теңге деп көрсеткен баға – түпкі мақсаттары болса керек. Алайда, бұл тартыста антимонополистер бағаны 34,6 теңгеге дейін түсірген. Бұл тарифте Энергетика министрлігі бекіткен көтерме баға 80%. Бүгінгі күні орталық және солтүстік аймақтар үшін текше метрі – 24,53 теңге. 4,1 теңге – бұл «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ үшін ТМРК бекіткен газ тасымалдау тарифі. Жабдықтау қызметтері үшін тағы 2 теңге бар. Бұл жерге ҚҚС (қосымша құн салығы) қосылады, соңында 34,6 теңге тариф есептелген. Монополист тасымалдау үшін 15, 86 теңге сұраған. Арадағы тартыс осы соңғы цифрлар үшін жүріп жатыр.
Компанияға астанаға дейін газ құбырын салу шығындарын өтеу керек, бұл 267 миллиард теңгеден асады. Бірақ олар есеп айырысуды қымбат кеңселерді жалға алу, қызметкерлер санын арттыру, бастықтарға сыйақы қосылған жоғарғы жалақыға емес, осы шығындарды жабу үшін жасаған болар еді.
Соңында опық жейтін – қарапайым халық. Олар монополист компания менеджерлерінің жайлы өмірін өз қалталарынан төлеуге мәжбүр. Бұның соңы газ бағасының күрт өсуіне апарып соқтырады. Оның ішінде жылумен жабдықтау қызметінің бағасы да шарықтайтыны белгілі.
