Аймақтық ғылыми жобалар: Түркістан өлкесінің қоғамдық өмірі қалай өзгеріп жатыр?
Аймақтық ғылыми жобалар Түркістан өңірінің қоғам өмірінде ерекше орын алып, оның мәдени, рухани және әлеуметтік-экономикалық дамуына тың серпін беруде. Бұл аймақтағы ғылыми бастамалар, соның ішінде тарихи тұлғалар мұрасын жаңғырту, білім мен ғылымды дамыту және туризмді өркендету жобалары өңірдің қоғамдық өмірін жаңа деңгейге көтеруде. Түркістанның ерекше мәртебесі мен маңызы Қазақстанның рухани астанасы ретінде әртүрлі ғылыми іс-шаралар мен жобаларды жүзеге асыруға негіз болып отыр.
Биыл Түркістанда айтулы конферециялар мен ғылыми іс-шаралар, семинарлардың ұдайы болып тұруы өңірдің дамуына маңызды ықпал етуде. Түркістан облысында болып өткен «Ғасыр данасы – Қожа Ахмет Ясауи» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның ұйымдастырылуы өңірдің ғылыми дамуының айқын дәлелі.
Қожа Ахмет Ясауидің 930 жылдық мерейтойына арналған бұл конференцияда ұлы ойшылдың рухани мұрасы мен ілімдері талқыланды. Конференциядан ашылу салтанатында Қ.А.Яссауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінің ректоры Жанар Темірбекова конференцияның маңыздылығын атап өтті. Ол Ясауи ілімінің түркі әлеміндегі ислам дінінің таралуындағы рөлін және оның бүгінгі күнге дейін өзекті болып отырған асыл мұраларын дәріптеудің маңызын айтты. Ректордың айтуынша, Ясауи баба мұраларын мектеп бағдарламасына енгізу туралы бастамалар болашақ ұрпақтың рухани санасын байытуға үлкен үлес қоспақ.
Конференцияда Иран, Өзбекстан, Қырғызстан және Ауғанстаннан келген ғалымдар Қожа Ахмет Ясауи еңбектерінің қоғамның рухани-адамгершілік және мәдени дамуына тигізетін әсерін талдады. Бұл іс-шара барысында тұлғаның шығармаларындағы философиялық, әдеби және діни тақырыптар терең зерделенді. Ғалымдардың баяндамалары арқылы Ясауидің ағартушылық қызметі мен оның қоғамдағы рухани құндылықтардың өзегі ретіндегі орны айқындалды. Сонымен қатар, шара барысында «Ясауитану» пәнін оқу бағдарламасына енгізу арқылы оның ілімін жас буынға кеңінен танытуға арналған қадамдар жасалуда.
Қожа Ахмет Ясауи ілімінің зерттелуі тек тарихи тұрғыда ғана емес, қазіргі заманның білім беру және тәрбие үдерісінде қолдануға арналған құрал ретінде қарастырылып отыр. Бұл бағытта конференция аясында бірнеше секция ұйымдастырылды. Мысалы, «Қ.А.Ясауи мұрасы және оның рухани танымы» секциясында ғұламаның философиялық еңбектерінің қазіргі қоғамның моральдық құндылықтарын қалыптастырудағы маңыздылығы талданды. Ал «Қ.А.Ясауидің мұраларын оқу-тәрбие үдерісінде қолдану» секциясында ғалымдар оның шығармаларының тәрбиелік мәнін жан-жақты ашып көрсетті. Бұл ғылыми жұмыстар мектептер мен жоғары оқу орындарына арналған әдістемелік құралдардың негізі бола алады.
Түркістан өңіріндегі ғылыми жобалар тек рухани-мәдени бағыттармен шектелмейді. Мұнда экономиканы әртараптандыруға және аймақтық дамуды ілгерілетуге арналған зерттеулер жүргізілуде. Аймақтың климаттық ерекшеліктерін ескере отырып, су ресурстарын тиімді пайдалану және ауыл шаруашылығы өндірісін жаңғырту бағыттары бойынша маңызды ғылыми нәтижелерге қол жеткізілуде. Жергілікті зерттеушілер мен аграрлық сектор мамандары су үнемдеу технологияларын енгізу және экологиялық таза өнімдерді өсіру бойынша жұмыстар атқаруда. Бұл бастамалар тұрғындардың өмір сапасын арттыруға және аймақтық экономиканың тұрақтылығын қамтамасыз етуге бағытталған.
Сонымен қатар, Түркістандағы білім беру мен ғылым саласында да жаңа қадамдар жасалуда. Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті инновациялық технологияларды дамытуға арналған зертханаларды ашып, студенттер мен жас ғалымдардың зерттеу жобаларын қолдауға ерекше көңіл бөліп отыр. Жастарды ғылымға тарту арқылы аймақтағы зияткерлік әлеуетті арттыру көзделуде. Университет қабырғасында өткізілетін түрлі халықаралық конференциялар мен семинарлар жастардың зерттеушілік қабілеттерін дамытуға және олардың шығармашылық белсенділігін арттыруға мүмкіндік береді.
Түркістан өңірінің дамуына туризм саласы да айтарлықтай үлес қосуда. Мұнда тарихи-мәдени мұраларды сақтау және туризм инфрақұрылымын жақсарту бойынша зерттеулер жүргізілуде. Археологиялық қазба жұмыстары мен тарихи ескерткіштерді қалпына келтіру жобалары арқылы аймақтың туристік тартымдылығы арттырылуда. Сонымен бірге, экотуризмді дамытуға арналған ғылыми зерттеулер жүргізіліп, Түркістан табиғатының бірегей ерекшеліктерін әлемге таныту жұмыстары қолға алынған. Бұл бастамалар тек жергілікті экономикаға ғана емес, бүкіл елдің туристік индустриясына оң әсерін тигізеді.
Қожа Ахмет Ясауи мұралары мен оның рухани ілімдерін зерттеу арқылы Түркістан өңірі түркі халықтарының рухани орталығы мәртебесін нығайтуда. Бұл бағытта халықаралық деңгейде ынтымақтастық орнатылып, ортақ мәдени мұраны сақтау және дамыту бойынша көптеген жобалар жүзеге асырылуда. Түркі әлемінің бірлігін нығайтуға бағытталған бұл жұмыстар ұлттардың ортақ құндылықтарын дәріптеуге мүмкіндік береді.
Жалпы, аймақтық ғылыми жобалар Түркістанның қоғам өміріне көпқырлы әсер етуде. Олар тек экономикалық дамуға ғана емес, сонымен бірге аймақтың мәдени, рухани және әлеуметтік жаңғыруына ықпал етуде. Ғылыми зерттеулердің нәтижелері Түркістанды Қазақстанның ғана емес, бүкіл түркі әлемінің рухани және мәдени орталығына айналдыру жолында маңызды рөл атқарып келеді. Түркістандағы ғылыми жобалар мен іс-шаралар арқылы аймақтық дамудың жаңа модельдері жасалып, бүкіл елдің өркендеуіне үлес қосуда.
Қорыта айтқанда, Түркістан өңіріндегі аймақтық ғылыми жобалар қоғамның мәдени, рухани және экономикалық салаларын дамытуда маңызды рөл атқаруда. Қожа Ахмет Ясауи ілімін зерттеу, оның мұрасын сақтау және дәріптеу арқылы өңір өзінің рухани және тарихи орнын нығайтып, жаңа буынның санасына құндылықтарды сіңіруге ықпал етуде. Халықаралық ғылыми конференциялар, зерттеулер мен жобалар Түркістанды түркі әлемінің рухани орталығы ғана емес, білім мен ғылымның маңызды алаңына айналдырады. Сонымен қатар, ғылымның заманауи технологиялармен үйлесуі, ауыл шаруашылығы, экология, туризм және экономиканың басқа да салаларында жаңа шешімдер табуға көмектесуде. Бұл бастамалар өңір тұрғындарының өмір сапасын арттырып, аймақтың тұрақты дамуына негіз болуда. Түркістан өңірі тек Қазақстанның ғана емес, бүкіл түркі халықтарының мақтанышы ретінде танылуда. Бұл жерде жүзеге асырылып жатқан ғылыми жобалар мен зерттеулер ұлы бабалар мұрасын сақтаудың, оны жаңа деңгейге көтерудің және келешек ұрпаққа жеткізудің маңызды құралына айналуда. Түркістанның осындай жаңғырту үрдісі оның болашағының жарқын екенін көрсетеді.
