Мұнай-газ секторы мәз емес. «Маңғыстаумұнайгаздың» кірісі НЕГЕ азайды?
Қазақстанның ТОП-3 салық төлеушісі қатарына кіретін «Маңғыстаумұнайгаз» компаниясының таза кірісі де, жалпы түсімі де 2023 жылмен салыстырғанда айтарлықтай азайған. Осының салдарынан бюджетке де аздау салық түсті – 304 миллиард теңге.
«ММГ» Қазақстан мен Қытайдың бірлескен кәсіпорыны саналады. Оның 50 пайыз акциясы мемлекеттік «ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясының иелігінде. Ал қалған 50% үлесіне Қытайдың мемлекеттік мұнай корпорациясы – CNPC қожалық етеді.
Былтырғы жылдың нәтижесі бойынша «Маңғыстаумұнайгаз» 73,5 миллиард теңге таза кіріс алды. Бұл 2023 жылғы нәтижеден 123 миллиард теңгеге кем. «Выручкасы» да шамамен 9 миллиард теңгеге кеміген. Қаржылық нәтижелердің нашарлауы әлемдік нарықтағы мұнай бағасының жыл сайынғы төмендеуімен байланысты.
Қазіргі таңда компания «Қаламқас» және «Жетібай» кеніштерінен жыл сайын шамамен 6,1 миллион тонна мұнай өндіреді. Соңғы жылдары өндірілген мұнайдың басым бөлігін ішкі нарыққа бағыттап келеді. 2028 жылы «Маңғыстаумұнайгаздың» мұнай кеніштері бойынша Қазақстан Үкіметімен 1998 жылы жасалған ұзақ мерзімді келісімшарты аяқталмақ.
Қазақстан тарапы қытайлармен келісімшартты 2038 жылға дейін ұзартуға дайын екенін 2024 жылдың маусым айында CNPC өкілдеріне хабарлап, арнайы мәміле жасасқан болатын. Ал CNPC мультипликативті тиімділік пен экономикаға жағымды әсер беретін жобаларға инвестиция жасауы тиіс. Қытайлар тарапы мұндай ұсынысқа келісіп отыр.
Корпоративті және шикізаттық салықтан бөлек, «Маңғыстаумұнайгаз» 31 миллиард теңге көлемінде экологиялық айыппүл төлеуге мәжбүр. Компания Маңғыстау облыстық прокуратурасының бұл шешімімен келіспей, соттасып, іс Жоғарғы сотқа дейін жетті.
«ММГ» – республикалық бюджеттің ірі доноры. Сол себепті, оның қаржылық нәтижесіндегі ауытқулар мен өзгерістер бюджетке әсер ететіндіктен, құзырлы органдар жіті бақылап отыруы тиіс.
