Қазақмысты сатса да. Владимир Ким НЕГЕ қазақ байлығынан кетпеді?
Олигархтар Владимир Ким мен Эдуард Огай Ұлытау мен Қарағанды облыстарында мыс, алтын және күміс өндіретін «Қазақмыс корпорациясы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігін Нұрлан Артықбаевқа дер кезінде сатуда. Сату бағасы бойынша бірнеше нұсқа айтылды. 4 миллиард доллар туралы да ақпарат шыққан болатын.
Nege.kz дереккөзінің сөзінше, шын мәміле құны қазір айтылып жүрген ақпараттан әлдеқайда төмен. Және оған Владимир Ким қарсы емес. Себебі Қазақмыстың кен орындары жыл өткен сайын сарқылуда, ал ондағы қауіпсіздікті жоғары деңгейде ұстап тұруға қажет шығын көлемі де өсуде. Акционерлердің 37 мың жұмысшының алдындағы жауапкершілігі және Ұлытау мен Қарағанды облыстарының алдындағы әлеуметтік міндеттемелерден де шаршағаны бар.
«Қазақмыс» ЖШС «Kazakhmys Copper» АҚ-ға қарайды. Бір қызығы, ЖШС бөлек сатыла ма, әлде «Kazakhmys Copper» АҚ сатыла ма – ол жағы нақтыланбады. Бірақ «Қазақмыс» корпорациясы басқарушы компанияның ең негізгі активі болғандықтан, қаржылық есептіліктерінде көрсеткіштері бір-біріне сәйкес.
Тақырыпқа орай: Түздегі нарық: «Қазақмыс» активтері НЕГЕ қымбаттап барады?
Қазақмыстың қазіргі капиталы 885 миллиард теңге шамасында болып тұр. Бұл 1,7 миллиард долларға тең. Оған жарты миллиард долларға тартатын тауарлы-материалды қорды қоссақ және мыстың болашақ сатылымынан келетін табысты капиталдасақ, компанияны сату құны шамамен 2,5 миллиард доллар болуы тиіс. Бұл әділетті бағасы деп есептейміз.
Нұрлан Артықбаев сонда нені сатып алады? Қазіргі Қазақмыстың қолында не бар? Корпорацияның балансында Ұлытау облысында – 5 рудник, 1 байыту фабрикасы, Жезқазған мыс балқыту зауыты; Балқашта – 4 рудник, 2 байыту фабрикасы, Балқаш мыс балқыту зауыты; Қарағанды облысында – 5 рудник, 2 байыту фабрикасы тіркелген. Олардың барлығы жұмыс істеп тұр. Бірақ біршама кен орындарында руда құрамындағы мыстың үлесі өте аз. Қазір компанияның рудниктеріндегі баланстық мыс қоры – 756 миллион тонна. Оның рудадағы мыстың орташа үлесі 2%. Сонда максимум 15 миллион тонна мыс өндіре алады.
«Қазақмыс» корпорациясы былтыр 247 мың тонна мыс, 5,25 тонна алтын мен 257 тонна күміс өндірді. 238 мың тонна катодты мысты Қытай мен Түркияға сатты. Мыс сатудан 924 миллиард теңге түсім түскен. Ал Қазақмыстың 2024 жылғы жалпы кірісі 1,43 триллион теңге болды. Одан компания 63,5 миллиард теңге таза пайда көрді.
Бірақ Владимир Ким қазақ даласының ең шұрайлы мыс пен алтын кен орындарын өзінде қалдырып отыр. Себебі ол ескіріп, шаршаңқырап жатқан Қазақмысты өткізіп жіберді де, ал «KAZ Minerals» компаниясын сатпады. KazMinerals Қазақстанның ең ірі және қоры көп мыс ошағы – Абай облысындағы «Ақтоғай» кенішін игеріп отыр. Онымен бірге Палодардағы «Бозшакөл» кеніші мен Қырғызстандағы алпауыт «Бозымшақ» алтын кенішіне иелік етеді.
Мысалы, 2024 жылы Қазақмыс 247 мың тонна мыс өндірсе, «KAZ Minerals» компаниясы 379 мың тонна мыс балқытты.
Қазақмыс былтыр 63,5 миллиард теңге таза пайда алса, KAZ Minerals одан кемінде бес есе көп таза кіріс түсірген.
Сондықтан Владимир Ким әуресі көп, табысы аз Қазақмысты сатқаннан еш ұтылмайды. Ал «KAZ Minerals» алпауытындағы өзі ұстап отырған 63% үлес оның байлығын жылдар бойы еселей бермек.
Әңгіменің аяғы осылай аяқталатынын ол 2014 жылы сезген сияқты. Сол жылы ол «Қазақмыс» корпорациясын екіге бөліп, ең тиімді кен орындарын «KAZ Minerals» деген атауға ие болған жеке компанияға шығарып алған болатын.
