Қазақстанда туберкулезге қарсы күрес нәтижелі жүріп жатыр
Туберкулез – әлі күнге дейін адам денсаулығына елеулі қауіп төндіретін аурулардың бірі. Алайда соңғы жылдары бұл дертке қарсы күрес жаңа деңгейге көтерілді. Қазақстанда инъекциясыз заманауи емдеу тәсілдері енгізіліп, медициналық көмектің қолжетімділігі артты. Бұл қадам туберкулезді ерте анықтауға, тиімді емдеуге және қоғамда дерттің таралуын тежеуге ықпал етеді, деді ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің бас фтизиатр-дәрігері, Ұлттық фтизиопульмонология ғылыми орталығының жетекшісі Мәлік ӘДЕНОВ Орталық коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз жиынында.
Спикердің мәліметінше, елімізде туберкулез дертімен 8092 адам есепте тұр. 2025 жылдың алғашқы жартыжылдығы бойынша туберкулезге шалдығу көрсеткіші 100 мың адамға шаққанда 32,2 болып отыр. Соңғы он жыл ішінде бұл дерттен болатын өлім-жітім деңгейі 75 пайызға азайған. Қазіргі таңда бұл көрсеткіш 100 мың тұрғынға шаққанда 0,8 деңгейіне дейін төмендеген.
Ұлттық фтизиопульмонология ғылыми орталығының жетекшісі Мәлік Әденов NEGE тілшісі жолдаған сауалға жауап бере отырып, еліміз бойынша туберкулезге шалдыққандардың саны көп өңірлерді, сонымен қатар ең аз тараған аймақтарды атап өтті.
«Оны жалпы абсолютті сан бойынша айтатын болсақ, әр өңірде адам саны әртүрлі. Мысалы, бір өңірде миллионнан артық адам тұрады, ал бір өңірдің 600-700 мың тұрғыны бар. Сондықтан біз абсолютті санына қарамай, 100 мыңға шаққандағы көрсеткішке қараймыз. Өңірлердегі жалпы азаматтар саны аз Атырау облысында, Маңғыстау облысында, Ұлытау облысында көрсеткіш жоғары. Ал өңірде 1-2 миллионнан астам тұрғыны бар Түркістан, Алматы, Астана, Шымкентте көрсеткіш төмен болып тұрады. Бірақ біз оған қарамауымыз керек. Ол көрсеткіштің соңғы 1-2 жылда қалай өзгергеніне көңіл бөлгеніміз жөн. Егер, сол көрсеткіш жыл сайын төмендеп келе жатса, өткізіліп жатқан іс-шаралардың тиімділігін айқындайды», – деді бас фтизиатр-дәрігері.
Қазақстан 2030 жылға қарай туберкулезді жою жөніндегі әлемдік көшбасшылар коалициясына (БҰҰ) қосылған болатын. Одан қандай нәтиже шықты? Мәлік Әбеновтің айтуынша, Қазақстан 2025 жылға дейін туберкулезбен күресу жөніндегі міндеттемесін орындады.
«2018 жылы Біріккен Ұлттар Ұйымының Нью-Йорк қаласында отырысы болған. Сол жерде адамзат тарихында бірінші рет туберкулез мәселесі талқыланған. Дүниежүзілік Денсаулық сақтау ұйымының ұсынысымен туберкулез эпидемиясын жою туралы бағдарлама 2035 жылға дейін қабылданды. Барлық ел өзіне сондай міндеттеме алды. Мен атап өткендей, әр 5 жыл сайын әрбір мемлекет әлемдік қоғам алдында есеп беріп отырады. 2015 жылдан бері санаған кезде 50%-ға туберкулездің таралу көрсеткішін түсіруіміз керек. Ал біздің көрсеткіш 2024 жылдың нәтижесі бойынша 52%-ға түсіп отыр. Өлім-жітім көрсеткішін 75%-ға түсіруге міндеттеме алғанбыз. Қазіргі уақытта 75,6% төмендеген. Яғни, Қазақстан 2025 жылға дейін туберкулезбен күресу жөніндегі міндеттемесін орындады деп айтуға болады», – деді Мәлік Әденов.
Бүгінде еліміздің барлық облыстарында фтизиопульмонологиялық орталықтар жанынан заманауи құралдармен жабдықталған бактериологиялық зертханалар жұмыс істейді. Бұл зертханалар туберкулезге қарсы дәрілерге сезімталдықтың толық спектрін анықтап, әрбір науқасқа тиімді ем тәсілін таңдауға мүмкіндік береді.
Сондай-ақ, флюорографиялық скринингтер арқылы ауруды ерте анықтау шаралары өз тиімділігін көрсетіп отыр — әрбір 100 мың тексерілген адамның ішінде 2,4 жағдай тіркелген. Туберкулезбен күрес мақсатында ел аумағында 455 фтизиатриялық қабылдау кабинеті және бақыланатын ем жүргізуге арналған 2564 арнайы кабинет жұмыс істеп тұр.
