Құпия дивиденд. Такиев пен Жұманғарин Машкевичтің «әруағынан» қорқа ма?
Әйгілі «Еуразиялық үштіктің» екеуі кетіп, біреуі қалды. Алиджан Ибрагимов 2021 жылы қайтыс болған. Биыл 22 наурызда Александр Машкевич өмірден өтті. Әзірге көзі тірі – Патох Шодиев...
Соңғы жылдары бұлардың үшеуі де ERG-дің құрылтайшылар құрамында болған жоқ. Компанияның директорлар кеңесінің төрағасы, бас атқарушы директор – Алиджан Ибрагимовтың ұлы Шухрат Ибрагимов. Директорлар кеңесінің мүшелері – Сабир Шодиев пен Эдуард Сурлевич. Сабир – Патох Шодиевтің ұлы, ал Эдуард – Александр Машкевичтің өкілі.
Ал енді осы Директорлар кеңесінде 40% үлеске ие Қазақстан үкіметі атынан сөйлейтін екі адам бар: Вице-премьер – ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин мен қаржы министрі Мәди Такиев. Бірақ ERG-ге келгенде осы екеуінің үні үнемі құмығып шығады.
ERG-дің Қазақстан үкіметіне төлеуі тиіс дивидендіне қатысты NEGE вице-премьер Жұманғаринге, экс-қаржы министрі Жамаубаевқа, қазіргі қаржы министрі Такиевке ұзын-ырғасы жиырмаға жуық ресми сауал жолдады. Бірақ жоғарыда аты аталған шенділердің ешбірі сауалдарымызға ашық жауап берген емес. Нақтырақ айтсақ, «ERG-дің Қазақстан үкіметіне төлеуі тиіс дивидендінің көлемі қанша? Оны төлетуге не кедергі?» деген сүбелі сұраққа екі-үш жылдан бері жауап ала алмай-ақ келеміз. Бұлардың дивиденд көлемін НЕГЕ жасыратыны, кімнен жасқанатыны түсініксіз.
Жуырда Жұманғарин мен Такиевтің атына тағы ресми сауал жолдағанбыз. Жұманғарин вицелігін малданса керек, «сен жауап бере сал» деп өзіне жолданған сауалды Қаржы министрлігіне қарай айдап жіберіпті. Екі ресми сауалға Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті төрағасының орынбасары Нұрмахан Әділбеков жауап берген бопты.
Жауаптан түсінгеніміз, Машкевичтің қазасы компанияның ішкі-сыртқы саясатына әсер етпейді, өйткені ол ұзақ уақыт бойын компанияның директорлар кеңесіне мүше болған жоқ.
Жуық арада акционерлер жиналысын өткізу әзірге жоспарда жоқ сияқты. Сұрақтың жауабы мынадай: «Акционерлер жиналысы жылына кемінде бір рет немесе ҚР Үкіметі өзінің акционер құқықтарын жүзеге асыратын жазбаша қарарлар айналымы арқылы өткізіледі. Бүгінгі күні Компаниядан жиналысты шақыру туралы қандай да бір хабарлама немесе жазбаша қарар түскен жоқ».
Акционерлер құрамы өзгеруі мүмкін бе? «Компания акционері ретінде ҚР Үкіметіне А.Машкевичтің қазасына байланысты акционерлердің құрамын өзгерту бойынша қандай да бір ұсыныстар түскен жоқ», – депті жауапта.
Осындай 4-5 сұрақтың ең маңыздысы дивиденд көлеміне қатысты еді. Бұған дейін ERG «ағайынды Статилердің арызынан соң арнайы есепшоттың бұғатталғанын» сылтау етіп келген. Ол мәселе жуырда шешілді. Ал енді Қазақстан үкіметіне төленуі тиіс дивиденд қайда? Оның көлемі қанша?
«Бүгінгі күні дивидентерді төлеуге кедергі келтіретін шектеулер алынып тасталды және ERG-ден дивидендтер төлеуді рәсімдеу үшін тиісті процедуралар жүргізілуде. Осы жауаппен келіспеген жағдайда сіз оған Әкімшілік рәсімдік-процестік кодекстің 91-бабына сәйкес шағымдануға құқылысыз».
Міне, жауаптың түрі осындай. «Жауаппен келіспеген жағдайда...» депті, әрине келіспейміз. Өйткені бұл жауап емес. Әкімшілік рәсімдік-процестік кодекстің 91-бабына сәйкес шағымданудан бұрын Жұманғарин мен Такиевтің атына кезекті, жиырмасыншы әлде жиырма бірінші ресми сауалды тағы жолдаймыз. Өйткені дивиденд көлемін білу – Сіз бен біздің заңды құқығымыз.
Жұманғарин мен Такиевтің дивиденд көлемін НЕГЕ құпиялап отырғаны көңілге күдік ұялатады. Бәлкім, олар Машкевичтің «әруағынан» қорқатын шығар?..
