Қазақстандықтар Сингапур, Түркия, Италия тұрғындарына қарағанда интернет трафигін көп жұмсайды
11 тамызда ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметінде Қазақстан Республикасында мобильді байланысты дамытудың өзекті мәселелері жөнінде брифинг өтті.
Спикерлер ретінде ҚР Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі вице-министрі Оразбек Асхат Елубайұлы, «Қазақтелеком» АҚ инновациялар жөніндегі бас директоры Нұрлан Кемалұлы Мейірманов, «Кселл» АҚ Басқарма төрағасы Асхат Архатұлы Өзбеков, «Мобайл Телеком-Сервис (Tele2/Altel)» Бас директоры Сергей Федорович Коньков, «Beeline Қазақстан» Бас атқарушы директоры Қазақстан Евгений Иванович Настадин баяндама жасады.
GSMA Intelligence деректері бойынша 2022 жылдың соңында әлем бойынша бір абоненттің мобильді трафикті орташа тұтынуы 12 Гб болды, ал Қазақстанда бұл көрсеткіш 17,2 Гб-қа тең. Қазақстандықтар Сингапур, Түркия, Италия және басқа да елдердің тұрғындарына қарағанда көбірек интернет трафигін жұмсайды. 5G енгізуді есепке алмағанда Қазақстанда мобильді трафик 2019 жылы 60%-дан, 2022 жылы 21% - ға дейінгі қарқынмен өсті және бұл тренд жалғасуда. Осылайша, 4G/5G мобильді желілеріне үлкен жүктеме түсті.
2022 жылы ұялы байланыс операторларының абоненттері 4398 петабайтты мобильді деректерді тұтынды. Ал 2023 жылдың 6 айында 2513 петабайт тұтынған.
Байланыс операторлары Интернетті пайдаланудың мұндай жоғары деңгейі және трафиктің тұрақты өсу динамикасы ел мен қоғам үшін оң прогресс тенденцияларын көрсететініне сенімді. Сервистердің қолжетімділігі және онлайн жұмыс, білім алу, басқа да коммуникациялар мүмкіндігі мемлекет дамуына тікелей жағымды әсер етеді. Яғни, интернеттің пайдасы мол деген сөз.
«Біз абонентке шаққандағы трафик көрсеткіштерінің өсіп жатқанын байқадық және бұл жалғаса береді. Жалпы, оператор ретінде ел тұрғындарының қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін жұмысымыздың маңызды екенін жақсы түсінеміз. Tele2/Altel желісінде трафиктің өсуі 2023 жылдың бірінші жартыжылдығымен салыстырғанда 2022 жылдың сәйкес кезеңіндегі көрмсеткіштен 24% болды. 5G технологиясын енгізе отырып, алдағы уақытта технологиялық өсуді көреміз, бұл елдің бизнесі үшін де, әрбір тұрғын үшін де – оқу, жұмыс істеу, коммуникация орнату, мазмұнды дүниелер жасау үшін жаңа перспективалар мен мүмкіндіктер ашады. Интернеттің мүмкіндігін пайдаланған қазақстандық мамандар әлемдік деңгейде танымал болып, еліміздің әлемдік аренадағы оң имиджіне өз үлестерін қосатынына сенімдіміз», – Tele2 / Altel Бас директоры деді Сергей Коньков.
«Қазақтелеком» АҚ компаниялармен тікелей жұмыс істеп, интернет трафигіне қатысты локализациялау жұмыстарын жүргізеді.
«Біздің компания еліміздің барлық қалалары мен елді мекендерінде интернет желісіне қосылған 1 млн 750 үй шаруашылығына қызмет көрсетеді. Бізге қосылған абоненттер желілердің мынадай түрлерін қолданады: 800 мыңнан астам абонент GPON оптикалық желісі, 900 мыңға жуық абонент ADSL технологиясы негізінде қосылған.
GPON технологиясының бір абоненті айына шамамен 316 ГБ тұтынады, ADSL технологиясының бір абоненті айына орта есеппен 205 ГБ тұтынады. Бұл үй шаруашылығындағы қалыпты орташа интернет тұтыну трафигі. Сонымен қатар, Facebook, Instagram, Whatsapp, Google (Youtube), Akamai (TikTok), Netflix және түрлі ойын қосымшалары (Valve, Tencent) барлық танымал әлеуметтік желілер мен мультимедиялық платформалар интернет трафиктің 75%-ын қамтып отыр. Осы қызметтерге қол жеткізу сапасын жақсарту үшін біздің ұйым осы компаниялармен тікелей жұмыс істеп, интернет трафигіне қатысты локализациялау жұмыстарын жүргізеді. Қазақстанда локализацияланған ресурстардың жалпы көлемі 4 Тбит/с», – деді «Қазақтелеком» АҚ инновациялар жөніндегі Бас директоры Нұрлан Мейірманов.
Сонымен қатар, әлеуметтік желілердің жетекші платформаларының жарнамасын жоспарлау құралдарында жарияланған деректер 2023 жылдың басында Қазақстанда 18 және одан жоғары жастағы 11,05 миллион қолданушы әлеуметтік желілерді пайдаланғанын көрсетеді. Бұл осы топтағы халықтың жалпы санының 86,3%-на тең.
Сондықтан Қазақстанда әлеуметтік желілерде контент жасайтын шығармашылық бағыттар да дамиды, мысалы, ТМД-да оқырмандары бойынша ең жоғары TikTok жұлдызы Қазақстандық жасөспірім қыз. Үлкен аудиториялар өңірлердегі пайдаланушыларда да, тіпті ауылдық блогерлер де бар. Бұл мобильді интернет желілерін дамытудың ең көрнекті және ашық жолдарының бірі.
«Біздің компания абоненттерді оптикалық желілерге ауыстыра отырып, мыс инфрақұрылымы негізінде ескірген ADSL технологиясын жаңартуға кірісті және 2024 жылдан бастап барлық қалалар бойынша ескі желілердегі абоненттерді көшіруді бастауды жоспарлап отырмыз. Бүгінгі таңда 150 мыңға жуық үй шаруашылығы жаңа технологияларға өтті. Сондай - ақ, біз мобильді интернет желісіне қол жеткізудің тағы бір ірі сегментін жаңғыртуға кірістік. 5G технологиясын енгізу – жиілік диапазонын 100 Мгц-ке дейін күрт арттыруға мүмкіндік береді, бұл радио желідегі трафиктің көлемін жоюға мүмкіндік береді, яғни сапа жақсарады деген сөз. Сонымен қатар, 1 ГГц-тен жоғары жиіліктерді пайдалану бізді әртүрлі физикалық кедергілер арқылы, әсіресе үй ішінде сигнал өткізгіштің толық тәуелділігіне әкелетінін түсіну керек. Ғимараттардың ішіне Indoor жабдықтарын немесе шағын ұяшықтарды орналастыру 5G технологиясының толық әлеуетін пайдалану үшін міндетті шарт болады. Яғни, адамдар көп шоғырланатын ғимаратты салмастан бұрын сәулетшілер, қала жоспарлаушылары, құрылыс материалдарын өндірушілер, құрылыс, энергетика және т. б. саласындағы реттеуді қамтамасыз ететін мемлекеттік органдар байланысқа кедергі болмайтын мәселелерді ескеретін болады», – деді Нұрлан Мейірманов.
Мұның бәріне елде статистика бойынша Интернетке қол жетімділіктің жоғары деңгейінің арқасында мүмкін болып отыр. Операторлардың деректері бойынша желілерді қамту – ел халқының 97,36%-на тең, оның 85,1% LTE технологиясымен қамтылған (global Digital халықаралық есебіне сәйкес әлемде ғаламтор тұрғындарының 64,4% ғана Интернетке қол жеткізе алады).
Ұялы байланыс операторларының желісіне қосылу мәселесіне келетін болсақ, Global digital ұйымы біздің еліміз бойынша мынадай деректерді көрсетеді:
2023 жылдың басында Қазақстанда ұялы байланысқа жалпы саны 25,44 миллион абонент қосылған. Бұл халықтың жалпы санының 130,5% - на тең.
Салыстыру үшін: АҚШ-та 113,1%; Канада-98,5%; Түркия-94,5%; әлем бойынша– 105,6%.
Айта кету керек, Қазақстанда интернетті құрылғылардың түрлері бойынша тұтыну мобильді құрылғыларға қарай айтарлықтай ауытқуды көрсетеді – 68% (АҚШ – та – 58%, Канадада-48%). Бұл мобильді желілерге түсетін жүктемеге байланысты.
Қазіргі позицияларды және одан әрі даму мен өсуді қамтамасыз ету үшін ұялы байланыс операторлары айтарлықтай инвестиция салады. Бұл интернетпен қамту географиясының құрылысы мен кеңеюіне де, байланыстың жаңа буыны – 5G-ге көшуге де қатысты.
Осылайша, Tele2/Altel-де күрделі шығындардың тұрақты өсуі байқалады. Желіге тартылған инвестициялар 2020 жылдан бастап 2023 жылғы маусымға дейін 206 млрд.теңге болды. Биыл да үлкен өсім күтілуде, бұл 5G желілерін енгізуге байланысты. Компания қазірдің өзінде еліміздің 10 қаласында бесінші буын желілерінің құрылысын бастады, сондай-ақ 4G желілерін жаңғыртуда.
2020 жылы коронавирустық пандемия басталғаннан бері Kcell компаниясының ауқымды шығындары жыл сайын орта есеппен 30%-ға өсуде.
«Байланыспен қамту еліміздегі стратегиялық сала болғандықтан, өз тарапымыздан әлеуметтік жауапкершілікті сезінеміз. Біз экономиканың одан әрі дамуы, адамдардың әл-ауқатының өсуі, барлық аспектілерде адамдардың өмірін жеңілдететін қызметтердің одан әрі дамуы операторлардың жаңа технологияларды, инфрақұрылымды жаңғыртуына алып келеді. Бұған жан-жақты талдау қажет. Реттеуші орта мен қазақстандық операторлардың бірлескен күш жігері қысқа мерзімде қазіргі сын-қатерлерді еңсеруге және Қазақстанның әлемдік технологиялық көшбасшылығына қол жеткізуге мүмкіндік беретініне сенімдімін», – Kcell Бас директоры Асхат Өзбеков.
Қазақстан Үкіметі мен байланыс операторлары еліміздегі интернет-инфрақұрылымды дамыту және кеңейту бойынша белсенді жұмыс істеп жатыр. Желілерді жаңғырту, интернетпен қамтуды ұлғайту және интернет байланысының сапасын арттыру жөніндегі жобалар географиялық орналасуына қарамастан Қазақстанның барлық тұрғындары үшін Интернетке қолжетімділікті қамтамасыз ету мақсатында жүргізіледі. Мұндай жобаның жарқын мысалы 250+ (Елді мекендердегі тұрғындар саны 250-ден асқандарға арналған бағдарлама).
Бүгінде бұл ұялы байланыс пен Интернетке қол жетімді мыңнан астам шалғай ауылдар. 250 + бағдарламасы аясында іске қосылған ауылдарындағы трафик тұрақты өсуде: 2023 жылдың наурызы мен маусымы аралығында трафик 20%-дан астам өсті. Бұл ретте мемлекеттік қызметтер мен банктік қосымшаларға жүгіну трафигі 31%-ға, ал медициналық сервистерге жүгіну трафигі 28%-ға өсті. Ал банктік қызметтер желіде ең танымал. 96% жағдайда ауыл тұрғындары банктік операцияларға байланысты онлайн қызметтерді пайдаланады. Бұл кәсіпкерлікті дамытуға көмектеседі, клиенттерге қызмет көрсетуді жеңілдетеді және төлем опцияларын арттырады. Тиктоктағы трафик те айтарлықтай өскен: мұнда тек мазмұнды тұтыну ғана емес, сонымен қатар елден тыс жерлерде де танымал болып келе жатқан және әлемге Қазақстанды әртүрлі қырынан ашуға мүмкіндік беретін контенттер жасалуда. Көктемнің үш айындағы жалпы өсім 37%, ал контентті әлеуметтік желіге түсіру 34%-ға өсті.
Қазіргі уақытта байланыс нарығының алдында көптеген сын-қатерлер тұр, оның ішінде 5G желілерін дамыту, сигнал сапасын жақсарту және жаңғырту бойынша жұмысты жалғастыру. Операторлар ұялы байланыстың күрделілігіне қарамастан елдегі байланыс сапасының артатынына сенімді.
