Атырау МӨЗ-де жабдықтарды ЖИ-мен бақылау: іс жүзіндегі предиктивті аналитика
«ҚазМұнайГаз» ҰК АҚ-ның еншілес кәсіпорыны «Атырау мұнай өңдеу зауыты» ЖШС-де (АМӨЗ) цифрлық трансформация аясында жасанды интеллектіні қолдана отырып, жабдықтардың істен шығуын предиктивті талдау жүйелерін енгізу бойынша пилоттық жобалар сәтті іске асырылуда.
Негізгі серіктес – өнеркәсіптік автоматтандыру және технологиялық процестерді басқару саласындағы әлемдік көшбасшылардың бірі саналатын америкалық Honeywell корпорациясы.
Предиктивті аналитика жұмыс параметрлері негізінде ықтимал ақаулардың бастапқы белгілерін анықтап, жабдықтардың техникалық жай-күйін болжауға мүмкіндік береді. ЖИ-жүйелері ауқымды деректерді талдап, ауытқуларды анықтайды және жабдықтардың нақты жағдайына сәйкес техникалық қызмет көрсету (condition-based maintenance) мүмкіндігін қамтамасыз ете отырып, персоналға арнайы ұсыныстар дайындайды. АМӨЗ-де предиктивті аналитиканы енгізу деректер жинау, жабдықтың техникалық күйін талдау және басқарушылық шешімдерді қолдау секілді процестерді біріктіретін бірыңғай мониторинг жүйесін құруға бағытталған. Бұл инциденттер мен апаттық тоқтатулар тәуекелдерін төмендетуге, жабдықтардың сенімділігін арттырып, қызмет көрсету мерзімін ұзартуға, сондай-ақ өндірістік активтерді тиімді басқаруға мүмкіндік береді.
Бүгінде Атырау МӨЗ-де дамыған цифрлық экожүйе қалыптасқан. Мұнда өндірістік, энергетикалық және зертханалық процестерді басқару, оның ішінде Honeywell PHD деректерді сақтау платформасы, MES санатындағы шешімдер және жабдықтарды мониторингілеу жүйелері жұмыс істейді. Цифрландырудың жаңа кезеңі зауыттың аса маңызды технологиялық қондырғыларын қамтыды. Атап айтқанда, Honeywell компаниясымен бірлесіп қазан айында іске қосқан пилоттық жоба каталитикалық крекинг қондырғысының компрессоры мен CCR кешенінің (үздіксіз каталитикалық риформинг қондырғысы) негізгі жабдықтарына енгізілді. Технология өз тиімділігін қазірдің өзінде дәлелдеді: жүйе компрессордағы жасырын аномалияны анықтап, ақау жоспарлы алдын алу жұмыстары кезінде жойылды.
Бұдан бөлек зауыт «Динамика» ғылыми-өндірістік орталығымен ынтымақтастығын дамытуда. Ресейлік компания діріл диагностикасы, компьютерлік мониторинг, өнеркәсіптік жабдықтардың техникалық жай-күйін кешенді бағалау технологиялары мен жүйелерін әзірлеуге және енгізуге маманданған. 2024 жылы аталған компанияның дірілді диагностикалау жүйесі зауыттағы 819 бірлік техниканы қамтыды. Prime G қондырғысының (каталитикалық крекингтің бензинін гидротазарту кешені) функционалын кеңейту аясында жүйеге қосымша қысым, температура және деңгей параметрлері енгізілді. ЖИ-модельдері мұнда да жоғары нәтиже көрсетті: жүйе сорғылардың кірісіндегі қысымның төмендеуін автоматты түрде анықтап, нәтижесінде жабдықтың жұмысы дереу тұрақтандырылды.
ҚазМұнайГаз бұл жобаларды операциялық тиімділікті арттыруға бағытталған ұзақ мерзімді стратегияның негізі ретінде қарастыруда. АМӨЗ үшін предиктивті аналитиканы енгізудің үш жылдық бағдарламасы әзірленді. 2026 жылы мониторинг жүйесі енгізілетін аса маңызды 28 бірлік жабдықтың тізімі жасақталды. Қазір компания сарапшылары өзге де жетекші вендорлардың техникалық шешімдерін жан-жақты зерделеуде.
