Ана мен балаға жасалған қамқорлық – дамыған және өркениетті қоғамның басты көрсеткіші
Ана мен бала – қоғамның ерекше қамқорлықты талап ететін негізгі бөлшегі. Қазақстанда ана мен баланы қорғау мемлекеттік саясаттың маңызды басымдықтарының бірі ретінде қарастырылады.
Елімізде аналар мен балалардың құқықтарын сақтау, денсаулықты нығайту, әлеуметтік жәрдем көрсету және білім беру бағытында сан түрлі бағдарламалар жүзеге асырылуда.
Қазақстанда ана мен бала бірнеше сала бойынша кешенді түрде қорғалады:
Денсаулық сақтау – жүкті әйелдерге тегін медициналық қызмет көрсетіледі, перинаталдық орталықтар жұмыс істейді, балаларға арналған медициналық көмек сапасы бақыланады.
Депутаты Нартай Аралбайұлы мәжіліс мінберінде ана мен бала өлімінің алдын алуға қатысты депутаттық сауал жолдады. Еліміздің Абай, Ақтөбе, Алматы, Жетісу, Ұлытау облыстарында бала өлімі саны артқан. 2024 жылы екі жарым мыңнан астам сәби шетінеп кеткен. Сонымен қатар Қостанай, Ұлытау, Жетісу, Ақтөбе облыстарында ана өлімі жиілеген.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Ұлттық Құрылтайда: «Ауырған балалардың әке-шешелері ем іздеп, Астанаға жол тартуға мәжбүр», деген болатын.
Осы сынды мәселелерді болдырмау мақсатында Қазақстанда ана мен бала денсаулығын жақсарту мақсатында кешенді медициналық бағдарламалар енгізілген. Жүкті әйелдерге тегін медициналық қызметтер ұсынылады, олардың қатарында алдын алу тексерістері, кеңестер және перзентхана қызметтері бар. Сонымен қатар, ана мен бала өлімін азайтуға бағытталған перинаталдық орталықтардың саны артып, олардың қызмет көрсету сапасы жетілдірілуде.
Әлеуметтік қолдау – көп балалы және аз қамтылған отбасыларға жәрдемақылар мен әлеуметтік төлемдер беріледі, балабақшалар мен мектепке дейінгі мекемелердің қолжетімділігі де артуда.
Мемлекет көп балалы аналар мен аз қамтылған отбасыларға қаржылай жәрдем көрсетеді. Оның ішінде жүктілік пен босануға байланысты материалдық көмек, нәрестенің дүниеге келуіне орай берілетін бір реттік жәрдемақы, сондай-ақ көп балалы және ерекше күтімді қажет ететін балалары бар аналарға арналған әлеуметтік төлемдер қарастырылған. Сонымен қатар, аналардың жұмыс пен отбасылық міндеттерін үйлестіруіне жағдай жасау мақсатында балабақша мен мектепке дейінгі мекемелерді қолжетімді ету жұмыстары атқарылып жатыр.
Білім беру – өскелең ұрпақтың сапалы білім алуына жағдай жасау – мемлекеттің басты міндеттерінің бірі. Осы бағытта Қазақстанда тегін орта білім беріледі, ал көп балалы және тұрмысы төмен отбасылардың балалары мектеп формасы және оқу құралдарымен қамтамасыз етіледі.
Сонымен қатар, балалардың білім алу құқығы заңнамалық деңгейде қорғалады. Әрбір баланың тең дәрежеде сапалы білім алуы үшін инклюзивті білім беру жүйесі дамытылуда, ауылдық және қалалық мектептер арасындағы білім сапасын теңестіру бойынша реформалар жүргізілуде. Мемлекет ерекше қажеттілікке зәру балалардың да сапалы білім алуына жағдай жасап, арнайы мектептер мен ресурстық орталықтар санын көбейтуде.
Құқықтық қорғау – тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу, балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және кәмелетке толмағандарға қатысты заң бұзушылықтардың алдын алу бойынша заңнамалық шаралар қабылдануда.
Ана мен баланың құқықтарын қорғауға бағытталған түрлі заңнамалық бастамалар көтерілді. Оларға тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу, балалардың қауіпсіздігін сақтау және кәмелетке толмағандарға қатысты құқық бұзушылықтардың алдын алу шаралары кіреді.
Ана мен баланы қорғау – тек мемлекеттік органдардың ғана емес, бүкіл қоғамның міндеті. Жеке тұлғалар, үкіметтік емес ұйымдар, қайырымдылық қорлары және басқа да қоғамдық ұйымдар аналар мен балаларға қолдау көрсетуде белсенді рөл атқаруы керек. Әлеуметтік бағдарламалар мен қайырымдылық бастамалар арқылы қиын жағдайға тап болған аналарға көмек көрсету маңызды.
Ана мен баланы қорғау – ұлттың болашағын қорғау деген сөз. Бұл бағытта мемлекеттік саясатты жетілдіру, медициналық және әлеуметтік қызметтерді дамыту, қоғамдағы сана-сезімді көтеру қажет. Ана мен балаға жасалған қамқорлық – дамыған және өркениетті қоғамның басты көрсеткіші. Сондықтан әр азамат бұл мәселеге жауапкершілікпен қарап, өз үлесін қосуға тырысуы тиіс.
Қазақстанда ана мен баланы қорғау кешенді және жүйелі түрде жүзеге асырылып келеді. Денсаулық сақтау, әлеуметтік қамсыздандыру, білім беру және құқықтық қорғау салаларында жүргізіліп жатқан шаралар аналар мен балалардың әл-ауқатын арттыруға бағытталған. Алдағы уақытта бұл саладағы жұмыстарды одан әрі жетілдіру, ана мен баланың құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейтуге оң әсерін тигізбек.
