Алматы қаласының демографиялық өсуі қандай?
Алматы – Қазақстанның ең ірі мегаполисі ғана емес, сонымен қатар халық саны ең жылдам өсіп жатқан қала. Соңғы жылдары қалада демографиялық өсім тұрақты сипатқа ие болып отыр. Бұл демографиялық өзгерістер Алматының әлеуметтік-экономикалық дамуымен, көші-қон процестерімен және урбанизациялық үрдістермен тығыз байланысты.
Халық санының динамикасы
Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистикалық бюросының Алматы қаласы бойынша департаментінің мәліметінше, Алматы қаласының саны 1991 жылдың басында 1 118,7 мың адам болса, 2024 жылға қарай бұл көрсеткіш 2,1 миллионнан асты. Демек, соңғы отыз жыл ішінде халық саны екі есеге жуық артқан. Бұл үрдіс қала инфрақұрылымына, тұрғын үй нарығына және еңбек ресурстарына елеулі әсерін тигізіп отыр.
Табиғи өсім мен көші-қон
Алматыдағы демографиялық өсімнің екі негізгі көзі бар:
Табиғи өсім – Соңғы жылдары қалада туу көрсеткіші біршама жоғары деңгейде сақталып келеді. 2022 жылы Алматыда 40 332 нәресте дүниеге келген. Бұл көрсеткіш республикалық деңгейдегі ең жоғарылардың бірі.
Көші-қон – ішкі көші-қон Алматыға әсер ететін басты факторлардың бірі. Еліміздің басқа өңірлерінен, әсіресе ауылдық аймақтар мен моноқалалардан келген азаматтар Алматыны жұмыс пен оқу мүмкіндіктерінің көзі ретінде қарастырады. Сонымен қатар, ТМД елдерінен келген шетел азаматтарының да үлесі бар
Урбанизация және қала маңының дамуы
Қаланың негізгі бөлігі халықпен тығыздалып, енді урбанизация қала маңындағы аудандарға қарай кеңеюде. Алатау, Наурызбай сынды жаңа әкімшілік аудандардың дамуы – соның дәлелі. Бұл жерлерде жаңа тұрғын үй кешендері, мектептер мен емханалар бой көтеруде. Сонымен қатар, жеке меншік сектор мен шағын бизнес те қарқынды дамып келеді.
Демографиялық құрылым ерекшеліктері
Алматы – этникалық және мәдени тұрғыда алуан түрлі қала. Мұнда қазақтардан бөлек орыстар, ұйғырлар, татарлар, кәрістер және басқа ұлт өкілдері тұрады. 2023 жылғы мәлімет бойынша, қала халқының этникалық құрамы мынадай:
Қазақтар – 67,4%
Орыстар – 18,9%
Ұйғырлар – 5,3%
Татарлар – 1,1%
Басқа ұлттар – 7,3%
Соңғы онжылдықта қазақ халқының үлесі едәуір артты. Бұл ішкі көші-қон мен демографиялық өсімнің нәтижесі. Этникалық әртүрлілік Алматыны әлеуметтік-мәдени тұрғыда ерекше әрі бай қалалардың бірі етеді.
Алматы қаласының демографиялық өсуі – бұл табиғи және әлеуметтік факторлардың үйлесімі. Халық санының артуы бір жағынан – экономикалық белсенділіктің көрсеткіші, екінші жағынан – мемлекеттік басқару мен жоспарлауда жаңа міндеттерді туындатады. Қаланың болашақтағы орнықты дамуы үшін тұрғын үй, көлік, экология, денсаулық сақтау және білім беру салаларында жүйелі саясат жүргізу қажет.
