NU-дың IT-стартаптары «ИННОПРОМ.Беларусь» көрмесінде таныстырылды

Алматы, NEGE. Олардың қатарында NU студенттері мен резиденттерінің жобалары да бар. Университет базасында әзірленген жобалар Мемлекет басшысының білім, өнеркәсіп, спорт, медицина секілді барлық саланы цифрландыру жөніндегі тапсырмаларын жүзеге асыруға бағытталған.

1. Mirai Tech — жасанды интеллект негізіндегі инновациялық жүйе спортшылардың жарақат алу қаупін анықтап, алдын алуға арналған. Жаңа технология спорттық жабдыққа орнатылған арнайы сенсорлар арқылы қозғалыстың 20 мыңнан астам бірегей параметрін жинап, талдайды. Әрі қарай машиналық оқыту алгоритмдері алынған деректерді өңдеп, көзге көрінбейтін асимметрияларды анықтайды. Осындай терең талдау жарақат алу тәуекелін дәл болжауға және спортшы мен бапкерге ұсыныстар беруге мүмкіндік береді.

«Біздің жүйе екі минут ішінде жасанды интеллект көмегімен едәуір көп деректі өңдеп, жасырын қауіптерді көрсетеді. Біз Astana жастар футбол командасымен пилоттық жобаны сәтті іске асырдық. Біздің өнімнің қаншалықты маңызды екенін көрсеттік, бапкерлердің көңілі толды. Қазір біз сол футбол клубымен бір жылдық келісімшартқа отырдық», — деді «Mirai Tech» ЖШС операциялық директоры Азамат Есжанов.

2. Game of Drones — интернет арқылы шынайы техникалар мен дрондарды қашықтан басқаруға арналған платформа. Бұл операторға мыңдаған шақырым қашықтықтан техниканы тікелей бақылауға мүмкіндік береді. Технологияны азаматтық және қауіпсіздік салаларда қолдануға болады. Ол комбайндар мен шахта техникасын қашықтан басқаруға да, дрон операторларын жаппай оқытуға да жарайды.

«Бұл — әлемде баламасы жоқ өнім. Жүйе бейнежазбаны жоғары жылдамдықпен жеткізіп, құрылғыны жоғары дәлдікпен басқаруға мүмкіндік береді. Технологияны ауыл шаруашылығында, геймингте, әскери қызметкерлерді дрон басқаруға үйрету кезінде қолдануға болады», — деді компанияның негізін қалаушы Абылайхан Жақанов.

3. Теміржол вагондарын басқару платформасы — қазақстандық әзірлеушілер теміржол вагондары паркін кешенді басқаруға арналған цифрлық платформаны таныстырды. Бұл шешім экономикалық тиімділікті едәуір арттырып, логистикадағы операциялық процестерді оңтайландыруға мүмкіндік береді. Әзірлеудің негізі — оператор компаниялардың барлық жұмыс процесін біріктіретін бірыңғай бағдарламалық орта. Платформа өтінімнің толық өмірлік циклін басқарады, талдау жүргізеді және есептілікті автоматтандырады. Жүйе қазірдің өзінде Қазақстан, Өзбекстан, Әзербайжан және Ресейде қолданыста, 100 мыңнан астам вагонды басқарады.
Платформаның негізгі элементі — вагон паркін оңтайлы жоспарлау мен орналастыруды шешу үшін жасанды интеллектті (AI) пайдалану. AI деректер массивін талдайды және тасымалдау кірістілігіне тікелей әсер ететін ең тиімді логистикалық шешімдерді ұсынады.

«Біз клиенттерімізге бос жүрісті 10%-ға дейін қысқартуға көмектестік. Бұл — айтарлықтай көрсеткіш. Біздің алгоритмдер оңтайландыру, адами фактордан арылу, кейбір процестерді автоматтандыру және AI арқылы жоспарлау арқасында әр вагоннан айына $20 қосымша табыс табуға мүмкіндік береді. Жүйе түскен өтінімге қай вагонды беру керегін өзі шешеді», — дейді жобаның өкілі Әнуар Сәрсембинов.

4. Artisan Education — NU базасында құрылған бұл жоба мектептерде, әсіресе ауылдық жерлерде, білікті кадрлар мен материалдық ресурстардың жетіспеушілігі мәселесін шешуге бағытталған. Жобаның негізінде кез келген оқушыға мұғалімнің дайындығының деңгейіне қарамастан, бірдей білім алуға мүмкіндік беретін кешенді LMS-платформа жатыр. Мұғалім бұл жерде тәрбиешінің рөлін атқарып, әр балаға жеке көңіл бөле алады. Платформада интерактивті курстар, егжей-тегжейлі нұсқаулықтар және оқушыларға кодтағы қателерді табуға, өткен материалды қайталауға көмектесетін жасанды интеллект негізіндегі ассистент бар.

«Біз жобалық жұмысқа басымдық береміз. Яғни бала тек теория мен тәжірибені меңгеріп қана қоймай, соңында өз өнімін, жобалық жұмысын жасап, оны қорғай алуы маңызды. Мұғалімдер мен мектептерге арналған барлық құралды толық қамтамасыз етеміз. Қазірдің өзінде бізбен колледждер жұмыс істей бастады. Болашақта университеттер деңгейіне де шығуды жоспарлап отырмыз. Осылайша, жас инженерлерді басынан бастап, өнеркәсіпте жұмысын бастағанға дейін толықтай қолдайтын боламыз», — дейді жоба жетекшісі Абай Кәкімбек.

5. Қазақстандық энергия үнемдеу технологиясы металлургия мен энергетика саласындағы әлем бойынша үздік 6 «жасыл» жоба қатарына енді. NU базасында жасалған бұл жоба жаһандық экологиялық қордың шорт-тізіміне өтіп, 600 өтінімнің ішінен үздік алты жобаның бірі атанды. Енді Қазақстан бұл бастамаға 5,8 млн еуро көлемінде грант тарту мүмкіндігіне ие.

Жобаның негізінде отандық толыққанды технология жатыр. Ол әлем бойынша алдыңғы қатардағы өндірушілердің баламаларынан жылдамдығы бойынша асып түседі. Алғашында бұл технология металлургияда электр доғалы пештерді басқару үшін қолданылған. Сербия мен Қытай зауыттарында енгізілгеннен кейін балқыту уақыты екі есеге дейін қысқарып, электр энергиясы мен шығын материалдары үнемделді, ал өнімділік екі есе артты.

Кейінірек әзірлеушілер технологияны кеңірек мәселені шешуге бейімдеді — ол электр желілеріндегі шығынға әкелетін «зиянды» реактивті энергияны басқару. Қазір бұл контроллер кез келген өндіріс кәсіпорнында және коммуналдық секторда энергия тиімділігін арттыруға қолданылады. Сондықтан ол «жасыл» экономикаға көшу үшін маңызды құрал болып отыр.

«Біз «Electrologic» контроллерлерінің де, олардың бағдарламалық жасақтамасының да өндірушісі әрі әзірлеушісіміз. Олар металлургия мен энергетика саласында қолданылады. Металлургияда біз металл балқыту уақытын және электрод шығынын қысқартамыз. Ал энергетикада — электр энергиясын үнемдеуге көмектесеміз. Біздің реттегіштер шетелдік баламалардан тиімдірек жұмыс істейді. Мәселен, Сербияда орнатқан кезде металл балқыту уақытын 45 минуттан 26 минутқа дейін қысқарттық. Қытайда 120 минуттан 65 минутқа дейін азайттық. Бұл әрі өнімділікті арттырады, әрі өзіндік құнды төмендетеді», — деді жоба жетекшісі Жанат Жүсіпов.