Қазақстандағы демографиялық саясат: Халықтың саны мен сапасын арттыру стратегиясы
Қазақстан үшін демографиялық саясаттың маңызы зор, өйткені елдің аумағы кең болғанымен, халық тығыздығы төмен. Осыған байланысты мемлекет халық санын арттыруға және оның құрылымын оңтайландыруға ерекше назар аударып отыр.
Қазақстан халқының саны жыл сайын өсіп келеді, қазіргі таңда 20 миллионнан астам адам өмір сүреді. Дегенмен, өңірлер арасындағы халық санының теңсіздігі өзекті мәселе болып отыр. Оңтүстік өңірлерде халық тығыз шоғырланса, солтүстік және батыс аймақтарда халық саны салыстырмалы түрде аз. Сонымен қатар, көші-қон үрдістері, халықтың қартаюы және туу көрсеткішінің аймақтық айырмашылықтары демографиялық саясатты жетілдіру қажеттігін көрсетеді.
Қазақстан демографиялық мәселелерді шешу үшін көпқырлы саясат жүргізуде. Ол халықтың санын ғана емес, оның өмір сүру сапасын арттыруға да бағытталған.
1. Туу көрсеткішін ынталандыру
Көпбалалы отбасыларға мемлекеттік қолдау көрсету мақсатында арнайы жәрдемақылар мен жеңілдіктер енгізілді.
Аналар мен балалардың денсаулығын жақсарту үшін заманауи медициналық орталықтар ашылып, перзентханалардың жағдайы жақсаруда.
2. Көші-қон үдерістерін реттеу
Солтүстік және шығыс өңірлердегі халықтың санын көбейту мақсатында оңтүстіктен көшіп келетін азаматтарға тұрғын үй, жұмыс орындары және қаржылық қолдау көрсетілуде.
Шетелдегі этникалық қазақтардың елге оралуына жағдай жасау үшін бағдарламалар іске асырылып, азаматтық алу рәсімдері жеңілдетілді.
3. Халықтың өмір сүру ұзақтығы мен сапасын арттыру
Денсаулық сақтау саласын жетілдіру арқылы халықтың орташа өмір сүру жасын ұзарту көзделуде.
Егде жастағы азаматтарға арналған әлеуметтік бағдарламалар мен зейнетақы жүйесін жақсарту шаралары қолға алынуда.
4. Урбанизация және аймақтық даму
Қалаларда ғана емес, ауылдық жерлерде де инфрақұрылымды дамытуға басымдық берілуде.
Мемлекет халық санының артуына жағдай жасау үшін бірқатар әлеуметтік бастамаларды жүзеге асырып жатыр:
Көпбалалы отбасыларды қолдау – жанұяларға қаржылай көмектер мен түрлі жеңілдіктер беріледі.
Аналар мен сәбилерге қамқорлық – перинаталдық қызмет сапасын жақсарту, медицина мекемелерінің материалдық-техникалық базасын нығайту.
Балаларға төленетін жәрдемақылар – бала күтімі бойынша жәрдемақының мерзімін ұзарту, жөргекпұл мөлшерін арттыру.
Ұрпақ өрбітуге қолдау көрсету – медициналық репродуктивті технологияларды кеңінен енгізу, ЭКО бағдарламасына бөлінетін квотаны ұлғайту.
Жастардың ауылдық аймақтарда тұрақтауын ынталандыру үшін білім беру және жұмысқа орналасу бағдарламалары жүзеге асырылуда.
Қабылданған шаралардың арқасында Қазақстандағы халық саны тұрақты түрде өсіп келеді. Сонымен қатар, бала туу көрсеткіші жоғарылаған, ал көші-қон саясатының нәтижесінде кейбір солтүстік өңірлерге халықтың шоғырлануы арта түсті. Алайда, жастардың шетелге қоныс аударуы, кейбір өңірлерде туу көрсеткішінің төмендеуі және урбанизацияның ауыл халқының азаюына әсері сияқты мәселелер әлі де өзекті болып отыр.
Демографиялық саясат – Қазақстанның ұзақ мерзімді тұрақты дамуын қамтамасыз ететін маңызды бағыттардың бірі. Халықтың саны мен сапасын арттыру тек әлеуметтік әл-ауқатты жақсартумен шектелмейді, сонымен бірге елдің экономикалық қуатын нығайтып, болашақ ұрпақтың әл-ауқатын қамтамасыз етеді.
Алдағы жылдары бұл саясатты жетілдіру үшін кешенді шаралар қажет. Жас отбасыларды қолдау, бала туу деңгейін көтеру, денсаулық сақтау мен білім беру салаларын дамыту, сондай-ақ аймақтық теңсіздікті азайту – басты басымдықтардың қатарында болуы тиіс.
Қазақстан халқының тұрақты өсуі – елдің жарқын болашағының кепілі. Сондықтан демографиялық саясаттың тиімді жүзеге асырылуы ұлттық мүдде тұрғысынан аса маңызды. Бұл бағыттағы жүйелі жұмыстар халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға, елдің экономикалық дамуына және ұлттың әл-ауқатын нығайтуға ықпал етеді.
